Trong gần 2 thế kỷ, một cái chuông ở Ðại học Oxford (Anh) vẫn tiếp tục rung lên để phục vụ cho một thí nghiệm, được cho là khởi đầu từ một linh mục…
Chuông có tên Chuông điện Oxford, và được đưa vào Sách Kỷ lục Guinness vì nhận năng lượng từ pin bền nhất thế giới. Dòng pin đó được đặt tên theo nhà phát minh là một vị linh mục.
Pin vĩnh cửu
Chuông điện Oxford vẫn được trưng bày ở Phòng thí nghiệm Clarendon của đại học Anh và liên tục rung lên từ năm 1840, hoặc thậm chí có thể sớm hơn 15 năm. Năng lượng truyền cho chuông điện đến từ pin khô, một trong những pin điện đầu tiên từng được phát minh, và người tạo ra chính là linh mục người Ý Giuseppe Zamboni (1776-1846) vào năm 1812. Đó là lý do pin được mang tên ngài.
Pin khô được cấu tạo từ các đĩa kim loại xếp chồng lên nhau. Trong trường hợp pin Zamboni, cột pin gồm tổng cộng khoảng 2.000 đĩa thiếc được dán lên giấy ngâm trong kẽm sunfat, mặt còn lại phủ mangan oxit. Dù được gọi là pin khô, trên thực tế pin Zamboni không hoàn toàn khô, vì độ ẩm trong giấy đóng vai trò như chất dẫn điện. Khi được nén chặt trong một ống thủy tinh, các đĩa thiếc tạo nên dòng điện động lực đủ mạnh để duy trì hoạt động lâu dài.
Linh mục Zamboni đã chế tạo thiết bị bao gồm một con lắc đặt giữa hai cột pin. Mỗi cột thay nhau hút con lắc, dẫn đến chuyển động qua lại của nó. Trong trường hợp Chuông điện Oxford, pin đã thúc đẩy chuyển động của con lắc suốt gần hai thế kỷ qua. Dựa trên ước tính của Đại học Oxford, chuông đã rung lên ít nhất 10 tỷ lần, hoặc thậm chí còn hơn thế. Dù hết sức tò mò vì đến nay vẫn chưa tìm ra cơ chế đằng sau hoạt động của pin vĩnh cửu, giới khoa học vẫn quyết định chờ cho đến khi nào chuông hết rung mới tách pin ra để giám định.
Cuộn dây cảm ứng
Cha Nicholas Callan (1799-1864), linh mục người Ireland, theo đuổi khoa học vì lòng khát khao muốn tìm hiểu kiến thức chứ không vì danh tiếng. Đó là lý do tại sao ngài lại ít được biết đến là người phát minh cuộn dây cảm ứng, bộ phận chính của các máy biến áp thời hiện đại. Linh mục Callan sinh năm 1799 ở hạt Louth (Ireland) và từng theo học tại trường Công giáo ở Maynooth. Cha đặc biệt quan tâm đến vật lý, cụ thể là dòng điện và từ trường học. Niềm đam mê hiểu biết càng sâu sắc hơn sau khi cha gặp được hai nhà tiên phong vĩ đại trong lĩnh vực này là Luigi Galvani và Alessandro Volta. Cuộc gặp diễn ra trong thời gian cha ở Rome để lấy bằng tiến sĩ thần học.
Năm 1827, vị linh mục quay lại Maynooth và sắp xếp thời gian để vừa dạy vật lý ở trường cũ, vừa viết sách tôn giáo, mà vẫn đủ thời gian thực hiện các thí nghiệm khoa học, đôi khi với phương thức khá lạ lùng. Có lần, ngài mời một nhóm lực sĩ đến tham gia kéo co với một nam châm điện, được cấp năng lượng từ khối pin do chính cha lắp ráp bằng cách kết hợp 577 pin nhỏ. Đây cũng là pin lớn nhất thế giới vào thời điểm đó.
Năm 1837, trong lúc thực hiện các thí nghiệm trong tầng hầm, cha Callan phát hiện nguyên lý cảm ứng điện từ để tạo ra dòng điện hơn 60.000 volt, cường độ lớn nhất thời bấy giờ. Và cũng nhờ đó, vị linh mục phát minh ra cuộn dây cảm ứng. Không có cuộn dây cảm ứng, nhiều tiến bộ khoa học trong thế kỷ XIX đã không thể thực hiện được, từ sóng vô tuyến, X quang, thậm chí cả việc phát hiện electron.
Cha Callan vào năm 1853 cũng được cấp bằng sáng chế cho quy trình mạ kẽm sắt để chống gỉ, giúp kéo dài tuổi thọ của kim loại trong môi trường ẩm ướt. Năm sau, ngài phát minh pin Maynooth, vốn sử dụng sắt thay cho platinum đắt đỏ và cho phép tạo ra pin giá không quá cao, giúp các nhà nghiên cứu có thể sử dụng trong các thí nghiệm của họ. Cha cũng có thể là một trong những người đầu tiên lái xe điện trên thế giới, dưới dạng một chiếc xe đẩy nhỏ gắn động cơ điện. Có người nói rằng ngài đã dùng chiếc xe này để di chuyển trong phòng thí nghiệm của mình.
BẠCH LINH
Bình luận