Nghề dệt thổ cẩm xưa nay dành cho phụ nữ trong gia đình theo kiểu “mẹ truyền, con nối”. Dù là người Bana ở vùng cao hay người Mạ ở khu vực Đông Nam bộ thì những người phụ nữ trong làng bản đều giữ hồn thổ cẩm theo một cách riêng và mang chúng truyền đời.

Tầm 50 năm về trước, ai ai cũng biết đến làng dệt mền cotton truyền thống gồm toàn người Công giáo tại giáo xứ Bùi Môn. Qua thời gian, danh tiếng này dần nhạt nhòa, hư hao. Cộng thêm cuộc soán ngôi ngoạn mục của nghề dệt lưới làm cho số nhà còn dệt mền đếm tới đếm lui vẫn dư mấy ngón tay...

Ba ngày đến Huế, trong tiết trời lạnh cắt da thịt, với chiếc xe máy “vẫn còn tốt chán so với tuổi thực của nó!” được các dì trong Đan viện Cát Minh (Dòng kín Huế) cho mượn, tôi rong ruổi trên khắp các phố lớn, hẻm nhỏ. Đi để ôn lại ký ức, để biết Huế đã thay đổi thế nào sau nhiều năm trở lại và để đối chiếu với trí tưởng tượng của mình. Nhờ “đi và đi”, tôi may mắn được “rỉ tai”: Phủ Cam trước đây vốn là một làng chằm nón nức tiếng ở Huế. Chiếc nón lá Huế từng đi vào văn chương chủ yếu được “xuất xưởng” từ nơi đây.

Nằm cách trung tâm Sài Gòn 20km, hướng đi Lái Thiêu, làng làm guốc Bình Nhâm thuộc huyện Thuận An, tỉnh Bình Dương vốn nổi tiếng với tuổi đời gần 100 năm. Trước sự phát triển của thời trang giày dép hiện đại, đôi guốc mộc trở nên xưa cũ và lỗi thời, kéo theo sự lụi tàn của làng nghề từng vang bóng một thuở…