Mang niềm tin cho học trò cá biệt

1. Lấy hình ảnh các em mồ côi, khuyết tật vượt khó ra để làm gương cho học trò ngỗ nghịch là phương pháp uốn nắn khá hay của cô Phạm Thị Ánh (giáo viên trường THPT Thủ Đức, TPHCM). Vào những ngày nghỉ cũng như cuối tuần, cô thường tổ chức các chuyến công tác xã hội và kêu gọi học sinh trong lớp tham gia. Trước đó, cô lên hẳn một kế hoạch cụ thể, có lúc là nấu ăn, có khi là mang quà tặng hoặc hoạt động văn nghệ tại các trung tâm. Để tạo điểm nhấn cho mỗi chương trình, cô Ánh thường chọn các gương mặt cá biệt của lớp. Chẳng hạn như nhờ các em trao quà, phụ nhặt rau, nhóm bếp, thậm chí là ca hát để góp vui. Ban đầu em nào cũng phát cáu vì không được thoải mái, nhưng dần dần, mỗi chuyến đi, cô đã phân tích cái lợi của công tác xã hội và chỉ rõ cho các em thấy ý chí của những người bạn có hoàn cảnh khó khăn. Học trò của cô từ đó đã dần dần thấm và quyết định thay đổi bản thân của mình. Trường hợp của Vũ Văn Thành, đang là học sinh 12A là một ví dụ điển hình. Từ khi bước vào lớp 10, Thành đã nổi tiếng với nhiều chiêu trò quậy phá, cúp học. Không chỉ yếu kém về học lực mà hạnh kiểm của Thành cũng bị nhiều thầy cô than phiền. Thậm chí, cậu ở trong tình trạng có thể bị đuổi học bất cứ lúc nào. Nhưng lên lớp 11, việc thường xuyên tham gia vào các chuyến đi thiện nguyện đã giúp Thành hiểu ra nhiều điều. Cậu quyết tâm học tập và cuối năm vừa qua không những đạt hạng 3 mà còn có thêm nhiều giải thưởng khác khiến bạn bè và thầy cô không khỏi bất ngờ. Hiện tại Thành cũng đang là chủ nhiệm CLB thiện nguyện mà cô Ánh phụ trách.

Cô Phạm Thị Ánh với học trò của mình

2. Cô Nguyễn Mai Lan (trường THCS An Phú, Vĩnh Long) lại có một phương pháp khác để giúp các em cá biệt. Nhiều học trò lớp 9A1 (năm học 1998) vẫn không quên chuyện cô đã từng phải dở khóc dở cười với một bạn “siêu quậy” trong lớp. Dù học lực của cậu này không ở mức yếu kém, song cậu lại nổi tiếng với những trò nghịch phá khiến cả lớp nhiều phen bị phạt nặng, có khi bị trực nhật toàn trường hàng tuần liền. Cô Lan đã cất công tìm hiểu nhiều nguồn thông tin khác nhau, từ hàng xóm, gia đình đến bạn bè xung quanh cậu học trò này để tìm ra nguyên nhân những trò ranh ma ấy. Khi đã nắm bắt được cặn kẽ, cô tìm cách để cậu nhận ra và sửa lỗi của mình. Cậu học trò ngày ấy là Nguyễn Văn Thiên, hiện đã có vợ-con nhưng không thể nào quên hình ảnh một cô giáo đã tận tụy, hết mình để giúp mình tìm đường ngay, lối thẳng. Nhớ lại chuyện xưa, anh Thiên bùi ngùi kể: “Tuần nào cô giáo cũng tìm đến tận nhà để báo cáo việc học tập, có đôi lúc mình cảm thấy khó chịu và nghĩ ra nhiều cách để quậy cho “đỉnh” khiến lớp phải chịu chung hình phạt. Nhưng chính cách cư xử nhẹ nhàng của cô đã làm mình chợt tỉnh…”. Anh không quên cái lần lớp bị phạt vệ sinh toàn trường trong vòng một tuần, ai nấy đều bất bình vì hành động do Thiên gây ra. Nhưng cô Lan không tỏ ra điều này, cô chấp nhận cùng cả lớp trực nhật để làm gương. Suốt một tuần liền, ngày nào cô cũng đến sớm và phụ các bạn nữ quét dọn, thậm chí là chùi lau cả nhà vệ sinh. Tuy mệt nhưng cô không than thở gì. Chính những giọt mồ hôi của cô đã làm Thiên hối hận. “Sau khi kết thúc tuần phạt đó, mình đã chủ động đến gặp cô xin lỗi. Cô chỉ cười và nói, em đã tới đây thì em đã hiểu bài học mà cô muốn gửi cho em. Dù không trực tiếp dạy dỗ gì nhưng cô muốn chính hành động của mình sẽ khiến em tự cảnh tỉnh…” - Thiên thuật lại và cũng cho biết, đến bây giờ anh không những nhớ lời của cô giáo mà còn xem đó là phương pháp để nuôi dạy con mình.

Niềm vui của cô Nguyễn Thị Tươi trong ngày 20.11

3. Cô Nguyễn Thị Tươi, giáo viên trường THPT Ba Tri (Bến Tre) cũng được khá nhiều thế hệ học sinh cảm phục bởi đã giúp những em học sinh “lệch chuẩn” hồi tâm trở về thành một con người tốt. Cách uốn nắn của cô khá thực tế. Khi chủ nhiệm bất kỳ lớp nào có học trò cá biệt, ngoài việc tìm hiểu thái độ và tính tình các em, cô cũng tự mình khám phá hoàn cảnh cũng như mức sống sinh hoạt của các vị phụ huynh. Cô thường lấy tình cảm gia đình làm mục tiêu chính để “đánh động” các em . “Ngoài giờ học trên lớp, tôi sẽ hẹn các em cá biệt để gặp mặt riêng. Đây là cách vừa giúp các em không bị xấu hổ, tiện cho việc trao đổi vấn đề của cô và trò…”, cô cho biết. Để các em thấu hiểu kỹ về hoàn cảnh của gia đình mình mà cố gắng học tập, cô đưa những học trò ấy đến địa điểm mà ba mẹ làm việc, đứng quan sát từ xa. Tại đó, các em chứng kiến được nỗi vất vả, cũng như sự hy sinh của ba mẹ mình. Những thước phim thực tế, sống động diễn ra trước mắt, không cắt bớt, gọt giũa. Có em đã thực sự cảm thấy nghẹn ngào. “Hình ảnh gian lao của ba mẹ quá rõ nét, đã khắc vào trong tâm bọn trẻ. Tôi nghĩ không chỉ giờ phút đó mà có thể đi suốt cả cuộc đời của các em”, Cô Tươi thổ lộ. Cho đến bây giờ, các học trò “đầu gấu”, “siêu quậy” một thời của cô ai cũng thành công, thậm chí có người còn giữ những vị trí cao trong xã hội.

Thầy Nguyễn Văn Nam một thời

4. Không chỉ có cô giáo mà các thầy giáo cũng có người để lại nhiều dấu ấn về phương cách rèn học trò nên người. Thầy Nguyễn Văn Nam (Q. Gò Vấp, TP.HCM) là một nhà giáo trong số đó. Dù đã về hưu, nhưng với nhiều thế hệ học sinh, thầy vẫn còn tiếp tục giảng dạy dù không trực tiếp đứng lớp. Cách tiếp cận học trò cá biệt của thầy khá đặc biệt: mỗi khi chủ nhiệm một lớp nào đó, thầy tìm hiểu rõ từng em, biết gia cảnh mỗi đứa trong lớp mà có cách trò chuyện hợp lý. Với các trò siêu quậy, thầy chấp nhận hạ thấp thân phận của mình, cùng tụ tập chơi đùa và dần trở thành như một người “bạn” thâm giao với các em. Khi những học trò này đã có lòng tin, thầy mới chỉ rõ những cái lợi và cái hại nào của họ trong học tập cũng như vui chơi. Nhận ra được những gì được và không được của mình, nhiều em đã tỉnh ngộ, quyết tâm chừa quậy phá, cố gắng học hành. “Ra trường, dù thành tài hay chỉ là một người bình thường trong xã hội, nhưng vào dịp 20.11 hằng năm, các em vẫn gọi điện hoặc ghé thăm tôi ôn lại chuyện cũ đã qua. Đó cũng là thành quả trong 30 năm với nghề mà tôi thu hoạch được”, thầy Nam bồi hồi nói.

Võ Hồng Tuấn