Đợt mưa dông mấy ngày qua ở miền Bắc như là một phép thử thể trạng các đô thị hiện đại. Hà Nội có hàng trăm điểm ngập úng. Một số thành phố không có thâm niên ngập lụt thì nay cũng lâm vào tình trạng tương tự. Ở Hạ Long, Uông Bí (Quảng Ninh), rồi đến một số khu vực tại thành phố Hải Phòng, nhiều tuyến phố biến thành sông.
Tại sao các đô thị hiện đại như Quảng Ninh, Hà Nội, Hải Phòng lại có nhiều điểm tê liệt sau trận mưa kéo dài từ đêm 8.6 đến sáng 9.6? Rõ ràng, hệ thống giao thông và thoát nước đã không đáp ứng khi có sự bất thường về thời tiết, mưa gió. Các dự án cải tạo đê điều, trạm bơm… luôn được triển khai, vẫn chưa đáp ứng được tiêu úng thoát nước vào mùa mưa. Vẫn thiếu sự đồng bộ giữa quy hoạch giao thông, hệ thống thoát nước và áp lực cư dân đô thị.
Những đợt ngập lụt đường phố này còn là một lời cảnh báo nghiêm trọng về mức độ biến đổi khí hậu, cũng như mất cân bằng sinh thái, mà nguyên nhân chính là sự tác động của con người. Nhiều năm qua, những cánh rừng phòng hộ đầu nguồn bị thu hẹp, nhiều dòng sông bị hút cát đến nỗi bị biến đổi cả dòng chảy, sạt lở. Đô thị mọc lên với bê tông dày đặc mà chưa có những khoảng xanh tương ứng. Núi được phá để lấy đất lấp biển làm nhà. Nhiều ao hồ sông ngòi bị biến mất hoặc thu hẹp giữa lòng đô thị. Tất cả những hành động này đã dẫn đến kết cục là khi mưa to sẽ không có gì để giữ nước từ các nơi và ở thượng nguồn. Cuối cùng, nước đổ dồn về các khu đô thị và hệ thống thoát nước không theo kịp, dẫn đến ngập úng cục bộ.
Cảnh ngập lụt, sạt lở sau mỗi cơn mưa dài hiện nay là lời đáp trả của thiên nhiên đối với hành động trục lợi của con người, và chứng minh rằng gìn giữ môi trường không phải chỉ là công việc của ngành chức năng, mà cả trong các kế hoạch xây dựng phát triển xã hội. Ở đó, yếu tố sinh thái, chống biến đổi khí hậu nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững không thể bỏ qua. Nếu không tính tới các yếu tố này, có lẽ ước mơ về đô thị thông minh, chống chọi được ngập lụt vẫn còn xa…
Ngô Quốc Đông
Bình luận