Từ tháng 8 năm 2024, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam và Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã ký kết nghị định thư xuất khẩu sầu riêng đông lạnh, dừa tươi và cá sấu Việt Nam sang Trung Quốc. Sầu riêng đông lạnh bao gồm sầu riêng nguyên quả (có vỏ), sầu riêng xay nhuyễn (không vỏ) và cơm sầu riêng (không vỏ). Thế nhưng dù đã có những doanh nghiệp được phê duyệt xuất khẩu sầu riêng đông lạnh nhưng đến nay, Việt Nam vẫn chưa xuất được lô nào, dù lâu nay chúng ta rất mong đợi sầu riêng đông lạnh sẽ là sản phẩm đóng góp đáng kể vào kim ngạch xuất khẩu nông sản, và việc mở cửa chính thức thị trường Trung Quốc sẽ tạo ra cơ hội lớn cho ngành sầu riêng Việt Nam. Nguyên nhân từ đâu?
Cả nước hiện đã có 150.000ha trồng sầu riêng, cao gấp đôi so với định hướng đến năm 2030. Câu chuyện đẩy mạnh xuất khẩu sầu riêng đã được đề cập từ rất lâu và vẫn luôn nóng. Hiện nay, Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã cấp cho Việt Nam hơn 700 mã số vùng trồng sầu riêng và cấp mã số cho gần 200 cơ sở đóng gói. Tuy nhiên, diện tích vùng trồng sầu riêng đã được cấp mã số chỉ đạt 25.000ha trên tổng số 150.000ha, và nhiều công ty xuất khẩu nói thẳng, sở dĩ hiện vẫn chưa dám đóng sầu riêng xuất sang Trung Quốc vì lo lắng dư lượng thuốc trừ sâu trong sản phẩm vẫn ở mức không được chấp nhận. Nếu bị trả về, xem như sạt nghiệp. Như vậy, chưa nói để xuất khẩu mà ở ngay thị trường trong nước, chúng ta vẫn biết mình đang lưu hành loại sản phẩm không đảm bảo sức khỏe?
Các chuyên gia, nhà phân tích vẫn khuyến khích nâng cao chất lượng sản phẩm sẽ bền vững hơn số lượng. Nhưng thực tế lại khó bắt buộc tuân thủ được chất lượng để đạt chuẩn xuất khẩu, dù ngành chức năng đã đưa ra nhiều khuyến cáo. Vấn đề phải do ý thức của nông dân, cùng các quy định về phân thuốc bón cho cây của nhà quản lý. Cụ thể là phải thay đổi thói quen, quy trình canh tác, nhất là vấn đề lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật; hướng đến ngành nông nghiệp xanh, ứng dụng công nghệ sinh học vào nông nghiệp, thân thiện với môi trường…
Đã từng có nhiều container sầu riêng xuất sang Trung Quốc đã phải quay đầu vì không đáp ứng đủ tiêu chuẩn đã được cảnh báo trước đó liên quan đến chất vàng O (BY2 - một loại chất có khả năng gây ung thư cao). Thị trường Trung Quốc vốn được xem là “dễ tính” mà còn vậy, thì các thị trường khác như châu Âu hay Mỹ sẽ thế nào? Không còn cách nào khác, muốn đưa trái sầu riêng vươn xa thì nông nghiệp trong nước rất cần thay đổi. Rộng hơn, sầu riêng nói riêng và trái cây Việt Nam nói chung, không chỉ cần đạt tiêu chuẩn xuất khẩu mà cũng phải đạt tiêu chuẩn để bảo vệ người dân Việt Nam, vì thị trường trong nước cũng là một tiềm năng không nên bỏ qua; sức khỏe của người dân lại càng không thể ngó lơ.
Nhìn sang Thái Lan, cũng từng bị Trung Quốc cảnh báo về chất vàng O, nhưng họ đã rất nhanh chóng tiến hành kiểm nghiệm, thay đổi sản xuất để sớm đưa trái sầu riêng quay trở lại thị trường tỷ dân. Và họ đã thành công!
PHONG DIỆP
Bình luận