Hồi nhỏ tôi ở với ngoại, nhà ngoại ở huyện Vĩnh Thạnh (Cần Thơ), lội qua con rạch Bờ Ao là tới được Long Xuyên. Hồi ấy, con đường mòn trước nhà, kế bờ sông, cứ đi mấy trăm mét mới thấy lác đác hai ba mái chòi lụp xụp, buồn hắt hiu.
Lớn lên với đồng ruộng, tới mùa nước nổi hay mấy ngày tháng Ba tháng Tư, lúc cậu Út tôi mới “suốt lúa” xong, tôi hay xung phong dẫn nhóm gồm mấy đứa em họ, mũi dãi còn lòng thòng, long nhong hết ruộng này tới ruộng kia bắt cua bắt cá, lượm hột vịt về cho ngoại nấu cơm. Hồi đó, ngoại nấu ăn ngon, lại hay nấu mấy món không đụng hàng, nên sấp nhỏ chúng tôi chiều nào cũng hí hửng ra ruộng kiếm “mồi”, giành nhau đoán coi nay ngoại sẽ “chế” món gì.
Bữa đó, anh em tôi bắt được rổ cua đồng chừng hai chục con, roi roi cỡ nửa lòng bàn tay trẻ con. Ngoại nhìn rổ cua rồi kêu tôi đi rửa, nói “nay ngoại làm cua chiên bột cho mấy đứa ăn”. Món gì mà lạ, nghe thôi đã thấy hào hứng rồi!
Cua rửa xong, tách bỏ phần mai và yếm, “tại nó cứng, không ăn được” - ngoại giải thích thêm. Rồi bà nêm thêm muối, bột ngọt và ít tiêu, sau đó đập thêm hột vịt vô. Thực ra trộn với trứng gà sẽ ngon hơn, nhưng hồi đó không có sẵn trứng gà như bây giờ, nhà nào nuôi gà lấy trứng mới sẵn có, còn bình thường chúng tôi ít khi được ăn. Kế đó, bà bỏ cua vô thau bột tự pha, là bột gạo tự xay ở nhà, bỏ thêm miếng bột nghệ, mấy cọng hành lá cắt nhỏ lên màu cho đẹp. Cua áo bột xong thì đem chiên trong chảo ngập dầu, đợi vàng đều thì vớt ra, chấm với tương ớt hay nước mắm pha chanh tỏi ớt, đều ngon. “Đợi nguội chút xíu ăn sẽ giòn hơn” - tôi nhớ lời ngoại nói lúc thấy thằng Tèo con cậu Ba, với tay lên dĩa cua đồng mới vớt chưa kịp ráo dầu.
Anh em tôi xúm xít bên dĩa cua, vàng ươm, giòn rụm. Ra sau hè bẻ thêm mấy đọt xoài, lá cách, lá các loài ăn kèm, toàn mấy vị rau sẵn trong vườn nhà, không tốn đồng nào đi chợ, mà đậm đà hấp dẫn, thua gì đâu nhà hàng bây giờ!
Sau này bôn ba nơi thành phố, nhớ về món ngoại nấu, tôi hay gọi đó là “mùi vị chữa lành”. Ở Sài Gòn, cứ ba bữa nửa tháng, tôi với thằng bạn cũng hay bày ra nấu mấy món ngoại chỉ, nguyên liệu ngoài chợ có đầy, nấu ra có bữa ngon, bữa dở. Nhưng phải ngồi ở cái chái lá sau nhà ngoại, bứt rau bên hông vườn, lội lõm bõm ra ruộng bắt cua, xay gạo làm bột tới lúc mồ hôi ướt nhẹp áo, giành nhau mấy con cua giòn rụm ngoại vừa chiên xong, thì vị xưa lúc này mới tròn đầy, vừa vặn. Giờ anh em tôi mỗi đứa một phương, phải chờ Tết nhất, đám giỗ mới có dịp quây quần, mỗi lần xúm lại tỉ tê chuyện cũ, nấu vài món của ngoại. Mọi thứ khá dễ dàng, không thiếu thốn như hồi đó, ra chợ mua gì có nấy. Nhưng có một khoảng trống vắng, mà không tiện nghi nào đắp đổi được - ngoại đã không còn chờ chúng tôi dưới chái nhà xưa.
Thu An
Bình luận