Dòng Tên đi đầu trong việc khám phá bão tố

Các vị Giêsu hữu là nhng người đầu tiên khám phá và gii mã tính cht vt lý ca hin tượng bão t.

Tháng 6 đánh dấu sự khởi đầu của mùa bão Đại Tây Dương ở Bắc Bán Cầu, kèm theo đó là một số nghiên cứu mới về những người đầu tiên khám phá tính chất vật lý của các cơn bão. Đó là các linh mục dòng Tên.


Giải thích hiện tượng “mắt bão”

Theo trang tin Aleteia, sự xoay tròn của một cơn bão đến từ cái gọi là Hiệu ứng Coriolis, xuất phát từ dạng hình cầu của Trái đất s xoay quanh trc ca nó. Trong khi Trái đất xoay gần như không tạo ra bất kỳ chuyển động nào ở hai cực bắc và nam, diễn biến ở vùng xích đạo lại hoàn toàn ngược lại, đạt tốc độ nhanh chóng mặt. Lý do chính là các điểm ở xích đạo hoàn tất vòng quanh trong vòng 24 giờ.

Việc bề mặt Trái đất thay đổi cùng với vĩ độ đồng nghĩa với thực tế không khí ào t đổ v vùng áp sut khí quyn thp s b b cong thành hình tròn xung quanh vùng áp sut thp đó. Kết quả là gió cứ xoay quanh khu vực áp suất thấp, tạo thành “mắt bão”.

Trước đó, giới khí tượng học từ lâu vẫn cho rằng nhà khí tượng kiêm vật lý học người Anh George Hadley (1685-1768) là người đầu tiên nghĩ ra hiệu ứng trên, dựa vào báo cáo ông viết năm 1735. Và phải đợi đến đầu thế kỷ 19, nhà vật lý kiêm toán học người Pháp Gaspard-Gustave de Coriolis mới trình bày thành công cơ chế toán học chi tiết của hiệu ứng mắt bão. Tuy nhiên, trên thực tế, các nhà khoa học dòng Tên li là nhng người tìm hiu và khám phá hiu ng đó trước Hadley c thế k

Tu sĩ dòng Tên Guy Consolmagno, Giám đốc Đài Thiên văn Vatican, và học giả Christopher M. Graney đang làm việc ở đài gần đây công bố công trình nghiên cứu của các nhà khoa học dòng Tên v cơ chế mt bão. Báo cáo được đăng ti trên chuyên san về lịch sử Giáo hội Công giáo The Catholic Historical Review, ấn bản đã có t 100 năm do Nhà xuất bản Đại học Công giáo Mỹ phát hành.


Phát hiện quan trọng

Thế kỷ 17, việc Trái đất có xoay quanh trc hay không là mt câu hi thu hút nhiều sự quan tâm. Nhà bác học Nicolaus Copernicus cho rằng có, và thuyết nhật tâm của ông, Trái đất xoay quanh Mặt trời cùng với các hành tinh khác như sao Kim, sao Hỏa. Thế nhưng, cảm giác chung của con người khi ấy là Trái đất vẫn đứng yên. Suy cho cùng, nếu một người sống gần xích đạo, việc Trái đất xoay quanh trục lẽ ra phải đẩy họ lao về phía trước với tốc độ 1.600 km/giờ. Vậy tại sao con người cảm thấy mình không hề dịch chuyển trong quá trình đó? Những người ủng hộ Copernicus tranh luận rằng chúng ta không thể phát hiện chuyển động của Trái đất vì tt c mi th đều đang cùng nhau di chuyển.

Sách của cha Claude François Milliet Dechales

Năm 1612, Galileo Galilei đã đạt được nhiều phát hiện trong quá trình quan sát bằng kính viễn vọng và thiên về thuyết nhật tâm của Copernicus. Cũng vào thế k 17, kh năng cao Trái đất xoay cũng được các linh mục Dòng Tên cân nhắc, trong đó có cha Christoph Scheiner, cha Giovanni Battista Riccioli và cha Claude François Milliet Dechales. Họ tìm cách phân tích chuyện gì xảy ra nếu Trái đất xoay. Các cha phát hiện, nếu đúng như vy, mọi thứ sẽ không di chuyển cùng nhau. Họ hiểu rằng đường xích đạo sẽ di chuyển nhanh hơn hai cực.

Các cha Scheiner, Riccioli và Dechales mỗi vị đều góp phn mình vào n lc tìm hiu cơ chế xoay quanh Trái đất, và thể hiện ý tưởng ca bản thân trong những quyển sách khác nhau. Sách của cha Scheiner xuất bản năm 1614, cha Riccioli năm 1651, cha Dechales năm 1674. Các vị linh mục không nghĩ đến việc không khí và gió chuyển động theo những hướng khác nhau, nhưng lại dùng hình tượng các quả đại bác được khai hỏa theo những hướng khác biệt.

Các vị linh mục dòng Tên tìm cách phân tích chuyện gì xảy ra nếu Trái đất xoay

Bằng cách đó, các vị Giêsu hữu đã tìm ra Hiu ng Coriolis. Điu thú v là quan đim ca những vị linh mục cho rằng hiệu ứng trên chỉ tồn tại nếu Trái đất xoay. Đến đầu thế k 20, mt linh mc dòng Tên khác cũng tìm cách nghiên cu Hiu ng Coriolis. Tên ca ngài là Johann Georg Hagen, cha cũng là tu sĩ dòng Tên đầu tiên tr thành Giám đốc Đài Thiên văn Vatican. Cha phát triển những cuộc thí nghiệm mới và thiết kế những thiết bị mới để nghiên cứu hiệu ứng trên. Cha đã làm điu đó Vatican và xut bn sách để công b phát hin ca mình.

Vì thế, khi nghe đến bão tố và những cơn gió, hãy nghĩ về các cha Scheiner, Riccioli và Dechales. Họ đã suy ngẫm về tính chất vật lý đằng sau các cơn bão cách đây khoảng 400 năm và góp phn b sung vào kho tàng tri thc ca nhân loi v các hin tượng thiên nhiên.

HỒNG HOANG

Chia sẻ:

Bình luận

có thể bạn quan tâm

Đức Giáo Hoàng viếng và chủ sự thánh lễ ở nghĩa trang
Đức Giáo Hoàng viếng và chủ sự thánh lễ ở nghĩa trang
Ngày 2.11.2024, Đức Thánh Cha Phanxicô đã viếng nghĩa trang Laurentino, nghĩa trang lớn thứ 3 ở Rome. Tại đây, ngài đã chủ sự thánh lễ tại khu "Vườn Thiên Thần", dành riêng cho mộ phần của trẻ em và thai nhi.
Tân Bề trên Tổng quyền dòng Trợ thế thánh Gioan Thiên Chúa
Tân Bề trên Tổng quyền dòng Trợ thế thánh Gioan Thiên Chúa
Tại Tổng Công hội dòng Trợ thế thánh Gioan Thiên Chúa lần thứ 70 diễn ra từ ngày 15.10 đến 7.11.2024 ở Ba Lan, ngày 1.11.2024, Tu huynh Pascal Ahodegnon, 53 tuổi, đã được bầu làm bề trên Tổng quyền cho nhiệm kỳ mới với thời gian 6 năm.
Hồng Kông chia sẻ đức tin bằng hành động
Hồng Kông chia sẻ đức tin bằng hành động
Phát biểu tại trường tiểu học Công giáo Tướng Quân Áo, Đức Hồng y Gioan Thang Hán nhấn mạnh rằng, mỗi Kitô hữu đều có sứ mệnh mang ánh sáng Tin Mừng đến cho những người xung quanh.
Đức Giáo Hoàng viếng và chủ sự thánh lễ ở nghĩa trang
Đức Giáo Hoàng viếng và chủ sự thánh lễ ở nghĩa trang
Ngày 2.11.2024, Đức Thánh Cha Phanxicô đã viếng nghĩa trang Laurentino, nghĩa trang lớn thứ 3 ở Rome. Tại đây, ngài đã chủ sự thánh lễ tại khu "Vườn Thiên Thần", dành riêng cho mộ phần của trẻ em và thai nhi.
Tân Bề trên Tổng quyền dòng Trợ thế thánh Gioan Thiên Chúa
Tân Bề trên Tổng quyền dòng Trợ thế thánh Gioan Thiên Chúa
Tại Tổng Công hội dòng Trợ thế thánh Gioan Thiên Chúa lần thứ 70 diễn ra từ ngày 15.10 đến 7.11.2024 ở Ba Lan, ngày 1.11.2024, Tu huynh Pascal Ahodegnon, 53 tuổi, đã được bầu làm bề trên Tổng quyền cho nhiệm kỳ mới với thời gian 6 năm.
Hồng Kông chia sẻ đức tin bằng hành động
Hồng Kông chia sẻ đức tin bằng hành động
Phát biểu tại trường tiểu học Công giáo Tướng Quân Áo, Đức Hồng y Gioan Thang Hán nhấn mạnh rằng, mỗi Kitô hữu đều có sứ mệnh mang ánh sáng Tin Mừng đến cho những người xung quanh.
Nhà xưa của các thánh tông đồ Phêrô và Anrê
Nhà xưa của các thánh tông đồ Phêrô và Anrê
Bên dưới một nhà thờ cổ ở ngôi làng được cho là Bethsaida, các nhà khảo cổ học phát hiện một “bức tường linh thiêng”, và bức tường kế bên nhiều khả năng thuộc về nhà cũ của các thánh tông đồ Phêrô và Anrê.
Vị mục tử từng là  kỹ sư công nghệ thông tin
Vị mục tử từng là kỹ sư công nghệ thông tin
Cha Josh Altonji, cư dân Scottsboro (bang Alabama, Mỹ), theo đuổi con đường khoa học mà mình đam mê từ nhỏ, trước khi rẽ sang một lối đi khác: trở thành linh mục.
Thượng Hội đồng Giám mục khép lại để mở ra
Thượng Hội đồng Giám mục khép lại để mở ra
Thượng Hội đồng Giám mục lần thứ 16 - “Hướng đến một Giáo hội hiệp hành: Hiệp thông, Tham gia và Sứ vụ” - đã bế mạc vào ngày 27.10.2024 với thánh lễ do Ðức Giáo Hoàng Phanxicô chủ sự tại Ðền thờ Thánh Phêrô.
Thông điệp Dilexit Nos - Chúa đã yêu thương chúng ta
Thông điệp Dilexit Nos - Chúa đã yêu thương chúng ta
Thông điệp thứ tư của Ðức Giáo Hoàng Phanxicô đã được công bố vào ngày 24.10.2024 với tựa đề “Dilexit nos - Chúa đã yêu thương chúng ta”.
Tòa Thánh bổ nhiệm thêm một giám mục Trung Quốc
Tòa Thánh bổ nhiệm thêm một giám mục Trung Quốc
Ngày 25.10.2024, lễ tấn phong Đức cha Matthêu Chân Tuyết Bân làm Giám mục Phó giáo phận Bắc Kinh đã diễn ra tại nhà thờ Chánh tòa Chúa Cứu Thế.
Thể thao là bài thánh ca của cuộc sống
Thể thao là bài thánh ca của cuộc sống
Trong sứ điệp nhân kỷ niệm 100 năm sáng lập báo thể thao Corriere dello Sport-Stadio của Ý, Đức Giáo Hoàng Phanxicô khen ngợi: “Các con đã thực hiện ‘cuộc đua’ tuyệt vời trong 100 năm qua”.