Sắc Xuân nơi các xứ đạo đậm nét hương quê

Tháng Chạp, dạo qua một số xứ đạo nơi Sài thành đô hội, đã thấy sắc Xuân nhen lên từ cổng nhà đến khuôn viên giáo xứ. Trong việc bài trí tiểu cảnh đón Xuân Giáp Thìn 2024, bên cạnh những nét riêng của từng xứ, có thể dễ nhận ra một điểm chung - đó là cái hồn dân tộc, quê hương Việt Nam bàng bạc khắp nơi…

Hình ảnh những mái nhà Việt Nam với mành che bằng tre, cót và mái lá, mái tranh… là tiểu cảnh được thấy ở nhiều xứ đạo trong dịp Xuân này. Đến giáo xứ Tân Sa Châu (hạt Chí Hòa) một buổi sáng trung tuần tháng Chạp, vừa bước vào sân nhà thờ, đã thấy hình ảnh một cây mai cao được dựng giữa sân. Những cánh mai dù được lắp ghép nhưng sắc vàng óng lên cả góc sân, gọi không khí Tết về. Một nhóm giáo dân trong xứ đang cùng nhau thực hiện tiểu cảnh đón Xuân. Công trình vẫn còn dang dở nhưng cũng đã hoàn tất được những phần chính yếu. Nổi bật trong tiểu cảnh Xuân năm nay của xứ đạo này là ba mái nhà quê xưa, được bài trí ở ba góc, tượng trưng cho ba miền Bắc - Trung - Nam. Những người thực hiện khi dựng từng mái nhà, đều chú ý điểm xuyết ở đó những nét đặc trưng vùng miền, như cành đào trước ngôi nhà miền Bắc; nhánh mai, lu nước trong căn nhà miền Nam; và miền Trung nắng gió với mái nhà phong phanh, đơn sơ… Giải thích về mô hình tiểu cảnh này, ông Trịnh Công Hải - người phụ trách chính việc trang trí ở giáo xứ cho biết: “Trước khi thực hiện việc bài trí cho khuôn viên thánh đường, chúng tôi đã họp bàn và được cha xứ gợi ý tưởng. Ngài nói việc tổ chức Tết năm nay hướng tới sự an khang thịnh vượng chung cho mọi người nhưng tính dân tộc được đưa lên hàng đầu. Vì thế mà có sự thiết kế ba mái nhà quê, đại diện cho ba miền của đất nước”. Ông Hải cũng nói thêm, trong việc mang sắc Xuân đến giáo xứ có sự cộng tác của mọi thành phần, như mỗi mái nhà của cụm tiểu cảnh này là do từng giới đảm nhiệm. Việc cùng nhau làm chung thể hiện tinh thần hiệp hành của xứ đạo này và cũng nói lên tính đoàn kết vốn là truyền thống của dân tộc Việt Nam.

Nếu như giáo xứ Tân Sa Châu năm nay chọn biểu ngữ “Tết an khang” đặt trước nhà thờ, thì giáo xứ Đồng Tiến (hạt Phú Thọ) có khẩu hiệu “Tết an yên” với ước mong mọi người được thư thái, không ưu phiền, giữ cho mình sự bình tâm khi giải quyết mọi vấn đề để có được niềm an bình. Tiểu cảnh của giáo xứ Đồng Tiến được dàn ra khắp khuôn viên nhà thờ. Trước tiền sảnh là chậu đào lớn với hai câu đối vàng hai bên cột; phía bên tay trái trải dài ra chỗ cổng phụ là một đường hoa ngọc lan vàng rực rỡ; gần đài Đức Mẹ là tiểu cảnh nhỏ được trang trí bằng những cây mai vàng và lồng đèn đỏ, câu đối đỏ, chính giữa là hai chú thỏ đang hướng lên chiếc mâm có bánh chưng - dưa hấu, phía trên có vòng hoa nguyệt quế đỏ… Và bên phải là cảnh làng quê với ngôi nhà tranh, bộ bàn ghế bằng tre, có trang hoàng thêm bánh chưng, bánh tét, chum nước, cái nón lá và đòn gánh, ụ rơm… Khung cảnh Tết làng quê dù đơn sơ, giản dị, nhưng bình yên, ấm áp, và cũng gợi nét đẹp văn hóa truyền thống trong cái Tết của người Việt Nam.

“Tết quê” cũng là nét chính được thấy trong việc trang trí Xuân ở giáo xứ Chợ Quán (hạt Sài Gòn Chợ Quán). Mái nhà tranh với khung cảnh quê như bộ bàn ghế tre, dàn cây chuối, nồi bánh chưng và đống rơm, cây mai, cây nêu… đã tô điểm sắc Xuân cho xứ đạo này. Khi được hỏi về ý nghĩa của tiểu cảnh, thầy giúp xứ Gioan Baotixita Nguyễn Hoàng Cao Sang - người thiết kế giải thích, việc trang hoàng khung cảnh “Tết quê” là muốn hướng tâm hồn mỗi người về không khí của những ngày Tết xưa. Trong thời buổi vội vã và tiện nghi hiện nay, hương vị Tết ngày xưa dường như đang ngày càng mai một. Với sự bùng nổ thông tin của thời đại 4.0, những cái Tết trực tuyến đã xuất hiện trong các gia đình giới trẻ, chỉ cần một vài cuộc điện thoại là đã có đầy đủ mọi thứ. Mặt khác, với việc tất bật cho cuộc mưu sinh, cơm áo gạo tiền, nhiều người phải xa quê hương, gia đình mà không được hưởng không khí yên vui, đầm ấm sau những tháng ngày vất vả, long đong. Chính vì thế, tiểu cảnh này giúp mọi người cảm thấy một chút gì đó ấm áp trong cuộc sống, đó là những giây phút được đoàn viên bên gia đình để cùng đón giao thừa, đón Tết trong hạnh phúc và bình an dưới mái nhà. Hình ảnh mộc mạc cũng để níu giữ lại nơi tâm thức mỗi người chút niềm vui, sự háo hức bình dị của trẻ thơ mong Tết đến… Thầy Sang cho hay thêm, khi thiết kế và cùng mọi người thực hiện tiểu cảnh này, bản thân thầy cũng cảm nhận được niềm hạnh phúc lan tỏa. Vui hơn nữa khi được nhìn thấy các gia đình với con nhỏ đưa nhau đến nhà thờ để chụp hình với cảnh Xuân trong sự yêu thương, ấm áp…

Sắc Xuân ở giáo xứ Vườn Xoài (hạt Tân Định) được thấy trước tiên qua những dây đèn xếp, đèn lồng đỏ rực treo khắp nơi trên cao. Những hình ảnh này được bài trí trước các tiểu cảnh để mang Xuân đến sớm cho mọi người, bởi theo ông Trần Quang Điệp, người phụ trách trang trí thì “có nhiều người sẽ về quê đón Tết nhưng trước khi về, họ có khoảng thời gian vui với bầu khí Xuân nơi xứ đạo này”. Việc trang hoàng của giáo xứ Vườn Xoài năm nay cũng tập trung thể hiện hình ảnh quê hương, phong cảnh Việt Nam, đậm nét quê xưa. Nếu như năm ngoái chỉ có một tiểu cảnh nằm ở cổng chính của nhà thờ thì năm nay, có thêm tiểu cảnh ở cổng phụ nữa. Cũng như các giáo xứ khác, ông Điệp thừa nhận việc bài trí cảnh sắc theo phong cách hướng về quê hương để gợi nhớ đến cái Tết Việt Nam trong tâm thức nhiều người. Những người xa quê, trong hay ngoài nước khi nhớ về quê hương mình thì những nét đồng quê dân dã dễ đọng lại nhất. Không cầu kỳ, giáo xứ Vườn Xoài đã tận dụng các tấm cót, cái nia, cái sàng, chiếc quạt giấy… để tạo các tiểu cảnh. Trong nét quê xưa cũng có sự cách tân hiện đại.

Từ ngày 10 tháng Chạp, bà Phan Thị Ny ở giáo xứ Bình Lợi (hạt Gia Định) đã chụp hình khoe các tiểu cảnh vừa mới được thực hiện tại sân nhà thờ. Trong hình, bà Ny cười tươi ôm mô hình bánh chưng và bó lúa bên tiểu cảnh là một mái nhà quê. Phong cảnh thuần túy quê hương Việt Nam cũng là điểm nhấn trong trang trí Xuân nơi giáo xứ này. Góp phần vào việc chung qua việc gắn hoa mai, hoa đào cho cảnh quan của xứ nhà, người phụ nữ ở tuổi 70 cảm nhận: “Sau khi hoàn thành việc trang trí, tôi và anh chị em giáo dân khi đến nhà thờ cảm nhận bầu khí Tết đang đến thật gần, giáo xứ có sắc Xuân khác với ngày thường, ấm áp và tươi vui hơn!”.

Chắc hẳn còn rất nhiều xứ đạo khác cũng đậm nét hương quê và đẩy mạnh tính dân tộc như thế trong việc bài trí Xuân. Đây cũng là tinh thần hội nhập văn hóa của người Công giáo Việt Nam mà chúng tôi đã có dịp trình bày trong số báo Công giáo và Dân tộc Xuân Giáp Thìn vừa phát hành gần đây. Quả thực, nét hội nhập văn hóa đã khiến người tín hữu dù ở bất cứ đâu cũng cảm nhận được sự gần gũi với quê hương, nhất là những người xa quê, nói như anh Lê Nam - một giáo dân quê ở Nha Trang - sau khi thăm thú cảnh Tết tại giáo xứ Đồng Tiến: “Những tiểu cảnh Xuân trong khuôn viên nhà thờ khiến những người xa nhà như chúng tôi thấy Tết quê thật gần. Ai có thể về nhà thì thật nôn nao, còn không thì tận hưởng bầu khí “quê” ở ngay thị thành. Việc đề cao tính dân tộc trong ngày Tết ở xứ đạo nhắc chúng tôi phải nhớ đến cội nguồn và truyền thống tốt đẹp của dân tộc để từ đó, có thể chung tay vào việc bảo tồn và phát huy hơn từng ngày!...”.

Liên Giang - Thùy Vân