Cha Casimir Zeglen, sinh năm 1869 ở khu vực gần Tarnopol (Ba Lan), là người phát minh áo giáp chống đạn bằng lụa.
Áo giáp chống đạn là phương tiện hỗ trợ lực lượng hành pháp trên khắp thế giới. Trong khi các phiên bản thời nay chỉ còn giữ lại đôi nét tương đồng với các nguyên mẫu đời đầu, chức năng của chúng vẫn không thay đổi: cứu mạng con người. Thế nhưng ít người biết rằng một vị linh mục chính là người phát minh loại áo này từ những năm đầu thế kỷ 20.
![]() |
Cha Zeglen dùng bản thân để thử nghiệm áo chống đạn |
Nguy cơ từ súng đạn tràn lan
Cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20, súng ống xuất hiện khắp nước Mỹ. Nhờ cuộc cách mạng công nghiệp, vũ khí sát thương trở nên dễ tiếp cận hơn bao giờ hết, và ngày càng có nhiều người mang súng tùy thân. Sự phổ biến hơn của súng ống đồng nghĩa với nguy cơ bạo lực súng đạn cũng gia tăng. Trong khi Mỹ lúc đó đã xa thời của Miền Tây Hoang dã, vẫn xảy ra những vụ ám sát các nhân vật của công chúng. Vào năm 1893, ông Carter Henry Harrison, Thị trưởng TP Chicago (bang Illinois), bị bắn chết tại nhà riêng, theo trang tin Aleteia.
Cái chết của Thị trưởng Harrison lập tức khuấy động cục diện chính trị tại Chicago thời đó và khiến nhiều công dân của thành phố lâm vào tình trạng bất an. Khi ấy, cha Casimir Zeglen, chánh xứ Thánh Stanislaus đang chế tạo một dạng vải có thể ngăn chặn và đánh chệch hướng đường đạn tốc độ cao. Tuy nhiên, vì vụ ám sát ông Harrison, cha Zeglen quyết định dồn sức phát minh áo giáp chống đạn với hy vọng có thể cứu được sinh mạng của nhiều người vô tội.
Cha Zeglen sinh ra ở Ba Lan. Năm 18 tuổi, ngài gia nhập dòng Chúa Giêsu Phục Sinh ở Lwow (hiện là Lviv, Ukraine). Năm 1890, ngài chuyển đến Mỹ định cư.
![]() |
Nỗ lực phát minh áo giáp
Theo trang Cult of Mac, cha Zeglen bắt đầu làm thí nghiệm với các vật liệu vải vóc. Những năm đầu tiên hầu như chẳng thu hoạch được gì đáng kể, khi vị linh mục tìm cách chế tạo một dạng vải mới từ hỗn hợp rêu, tóc và dăm thép. Tình thế chỉ chuyển biến theo hướng tích cực hơn sau khi cha đọc được một báo cáo y khoa vào năm 1887. Khi ấy, một nhân viên điều tra cái chết bất thường tình cờ phát hiện một chiếc khăn tay làm bằng vải lụa đã phần nào cản trở đường đi của một viên đạn xuyên qua túi áo của một người đàn ông.
Hào hứng trước phát hiện mới, cha Zeglen chuyển sự tập trung sang vải lụa và nhanh chóng thu hoạch thành công nhất định. Phải mất nhiều năm thử nghiệm, nhưng đến năm 1897, ngài đã hoàn thiện mẫu áo giáp chống đạn đầu tiên và đăng ký bản quyền sáng chế. Vào thời điểm này, áo giáp được ghép từ cách lớp linen, len và lụa. Cha Zeglen đã tìm ra cách dệt vải lụa đặc biệt khi đến thăm các xưởng dệt ở Vienna (Áo) và Aachen (Ðức). Với độ dày 3,175mm, áo giáp 4 lớp có thể bảo vệ người mặc trước các viên đạn rời nòng súng lục cỡ nhỏ vào thời đó. Ðể cản được đạn của súng trường, cần gài thêm một tấm thép vào áo giáp.
Thiết kế áo giáp càng được hoàn thiện hơn khi cha Zeglen hợp tác với nhà phát minh Jan Szczepanik, còn được đặt biệt danh là “Edison người Ba Lan”. Ông Szczepanik giúp nâng áo giáp lên tầm cao mới, thậm chí nghĩ ra dây chuyền tự động để sản xuất dòng áo giáp này. Sau đó, cha Zeglen mang theo kiến thức mới và quay về Mỹ tìm kiếm nhà đầu tư.
![]() |
Năm 1902, Ðài NPR đưa tin về áo giáp và cuộc thử nghiệm của cha Zeglen ở Montauk, New York. Tại sự kiện này, cha Zeglen mặc áo giáp và để một số người nổ súng về phía mình. Áo giáp chứng minh thành công rực rỡ vì có thể cản mọi viên đạn lao tới. Nhằm chứng minh năng lực của áo giáp chống đạn, vị linh mục gốc Ba Lan thường xuyên tổ chức các đợt thử nghiệm tương tự. Không rõ cha đã bao nhiêu lần mặc áo giáp hứng đạn bắn trong suốt giai đoạn phát triển sản phẩm, chỉ biết rằng sau một thời gian dài “nếm đạn”, vị linh mục phải chống gậy để đi lại. Dù bị áo giáp cản lại, đạn cũng tạo nên chấn động về vật lý trên cơ thể của cha Zeglen.
Áo chống đạn của vị linh mục trở nên phổ biến hơn. Tuy nhiên, với giá đắt đỏ, tương đương nhiều ngàn USD theo thời giá hiện tại, thì không phải ai cũng có thể trang bị cho mình. Nhờ vào áo giáp của cha Zeglen, Vua Alfonso XIII của Tây Ban Nha đã thoát chết trong một vụ ám sát. Vị hoàng đế đã dùng vật liệu chế áo giáp phủ toàn bộ xe ngựa của ông. Vào thời điểm một thiết bị nổ tự tạo phát nổ gần xe ngựa, không một mảnh bom nào có thể xuyên thủng chiếc xe bọc giáp.
Trong khi các mẫu áo giáp hiện đại được làm từ nguyên liệu khác là Kevlar, con người thời này vẫn phải sử dụng phương pháp dệt vải do cha Zeglen phát minh. Dù qua đời đã hơn 90 năm, đóng góp của vị linh mục ngày càng quý giá hơn, nhất là mỗi khi có thể cứu một sinh mạng. Ước tính từ thập niên 1960 đến nay, chỉ tính riêng tại Mỹ, hơn 3.000 cảnh sát đã được bảo vệ nhờ vào phát minh này.
HỒNG HOANG
Bình luận