20 năm trong sứ mạng đào tạo và thăng tiến con người

Giữa lòng thành phố, cùng với dòng thánh Phaolô Sài Gòn và Ðại Chủng viện Thánh Giuse, Trung tâm Mục vụ TGP TPHCM nằm liền kề làm thành cụm công trình Công giáo nổi bật. Không chỉ vậy, Trung tâm Mục vụ kể từ khi thành lập đã thực hiện tròn đầy nhiệm vụ của mình là trở thành điểm đào tạo giáo dân, nơi diễn ra các sinh hoạt lớn nhỏ, vui buồn của Tổng Giáo phận.

GHI DẤU NHỮNG KỶ NIỆM…

Khác với dòng tu hay cơ sở đào tạo chủng sinh, Trung tâm Mục vụ luôn mở cửa sẵn sàng cho bất kỳ ai đến. Đối với giáo dân thuộc TGP thành phố, chốn này đã quen thuộc. Một lần đặt chân tới tưởng như tìm về vùng quê thanh bình. Những bóng cây râm mát, không gian thoáng đãng, tĩnh lặng, thi thoảng, một vài âm thanh từ các lớp học phát lên làm lòng người nhẹ nhõm.

Bên cạnh các dãy nhà học khang trang, ngôi nhà nguyện cổ ở khoảng giữa thu hút mọi điểm nhìn. Đó là nơi an táng các vị chủ chăn từng gắn bó với Tổng Giáo phận: Đức TGM Phaolô Nguyễn Văn Bình, Đức cha Louis Phạm Văn Nẫm và Đức TGM Phaolô Bùi Văn Đọc. Đây cũng là nơi cử hành nhiều giờ suy niệm, cầu nguyện và các thánh lễ của những cộng đoàn sinh hoạt. Khán đài lớn ở vị trí trung tâm chính là sân khấu cho các hoạt động quy tụ sự tham dự đông đảo quần chúng và các buổi lễ quy mô như truyền chức Giám mục, văn nghệ Giáng Sinh, lễ kính Lòng Chúa Thương xót, chương trình Caritas phục vụ trẻ khuyết tật… Có 4 vị Giám mục được truyền chức tại nơi này để trở thành Giám mục phụ tá cho TGP TPHCM, lần lượt vào năm 2008 - Đức cha Phêrô Nguyễn Văn Khảm (nay là Giám mục Chánh tòa giáo phận Mỹ Tho, ngài cũng là giám đốc đầu tiên của trung tâm mục vụ); năm 2016 - Đức cha Giuse Đỗ Mạnh Hùng (Giám mục Chánh tòa giáo phận Phan Thiết, Tổng Thư ký HĐGMVN đương nhiệm); năm 2017 - Đức cha Louis Nguyễn Anh Tuấn (nay là Giám mục Chánh tòa giáo phận Hà Tĩnh, Phó Tổng Thư ký HĐGMVN) và đầu năm 2023, lễ tấn phong Giám mục Giuse Bùi Công Trác cũng diễn ra ở đây. Trong năm, với những lễ nghi, sinh hoạt của các hội nhóm, phong trào đạo đức bình dân cần điều kiện không gian rộng rãi, Trung tâm Mục vụ đều đáp ứng. Sắp tới, ngày 27.10, kỳ hội nghị Liên tôn lần thứ XII, kết nối đại diện các tôn giáo; cuối tháng 11, đại hội Giới trẻ TGP, trong kế hoạch cũng được chuẩn bị ở chốn này. Vừa qua, vào những ngày giữa tháng 9, Trung tâm cũng đón Hội đồng Giám mục Việt Nam về họp hội nghị thường niên. Và còn nhiều lắm những sự kiện lớn nhỏ trong quá khứ của hai mươi năm qua, Trung tâm Mục vụ song hành, gắn bó. Có cả những ngày buồn. Chẳng hạn, biến cố Đức Tổng Giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc qua đời đột ngột tại Rome, sau khi thi hài đưa về Việt Nam, linh cữu ngài đã được quàn tại Trung tâm Mục vụ vào đêm 16.3.2018. Thánh lễ an táng cử hành sau đó một ngày trong bầu khí tiếc thương của toàn thể cộng đồng Dân Chúa TGP TPHCM. Hàng ngàn người đã đến viếng vị chủ chăn và dự lễ an táng ngài.

Thánh lễ truyền chức Giám mục Giuse Bùi Công Trác diễn ra trong khuôn viên Trung tâm Mục vụ quy tụ đông đảo các thành phần giáo dân TGP tham dự

Điểm qua như thế với vài sự kiện tiêu biểu trong suốt tiến trình 20 năm của Trung tâm Mục vụ để thấy được tầm quan trọng của một nơi sinh hoạt dành cho mọi thành phần tín hữu thuộc Tổng Giáo phận và phục vụ các nhu cầu phong nhiêu khác của Giáo hội. Từ đó, có thể cảm nghiệm sự khôn ngoan lo liệu của bề trên khi tổ chức và kiến thiết nơi sinh hoạt, phục vụ nhu cầu phong phú của Dân Chúa. Đức Hồng y GB Phạm Minh Mẫn khi còn phụ trách Tổng Giáo phận TPHCM đã thao thức về việc thiết lập địa điểm sinh hoạt và đào tạo giáo dân, bởi lẽ: “Lúc bấy giờ, để đào luyện các linh mục tương lai, thì có chủng viện; việc đào tạo tu sĩ thì có các học viện dòng hay liên dòng, còn giáo dân thì chưa có nơi chốn đào tạo”. Đức Hồng y cho biết, năm 2000, Tòa Tổng Giám mục đã đề xuất với chính quyền trao lại Tiểu Chủng viện Thánh Giuse, nơi được mượn làm trường Trung học Tài Chánh Kế Toán IV. Sau 4 năm, ngày 20.9.2004, cơ sở này được Bộ Tài chính đã bàn giao lại cho Tòa Tổng Giám mục và được gọi là Trung tâm Văn hóa Công giáo. Hướng đến việc mục vụ tổng thể của Tổng Giáo phận, song hành với việc thành lập các Ban Mục vụ và quy tụ các giới (văn nghệ sĩ, giáo chức, doanh nhân…), Đức Hồng y Gioan Baotixita đã quyết định dùng cơ sở vừa được nhận lại làm Trung tâm Mục vụ, nhằm mục đích đào tạo đội ngũ giáo dân trưởng thành. Ngài cũng đã đặt linh mục Phêrô Nguyễn Văn Khảm khi ấy làm Giám đốc tiên khởi và cha Giuse Trần Văn Lưu làm quản lý Trung tâm. Suốt gần hai thập niên, trung tâm đã trở thành điểm đào tạo giáo dân, ngày một đa dạng cách thức và phong phú nội dung.

MÁI TRƯỜNG GIÚP GIÁO DÂN CÙNG PHÁT TRIỂN

Một trong những khóa học đầu tiên là chương trình Kinh Thánh 100 tuần do cha Phêrô Nguyễn Văn Khảm phụ trách. Khóa Sư phạm Giáo lý do cha Lôrensô Đỗ Hữu Chỉnh giúp. Đức Hồng y Gioan Baotixita hồi tưởng, khoảng cuối năm 2006, một số cha được Tổng Giáo phận gởi đi du học trở về nước và được ngài bổ nhiệm vào các vị trí đào tạo tại Trung tâm, hình thành đội ngũ giảng viên giảng dạy. Trong nhiều lần được dịp trò chuyện, nói về sự hiện diện của Trung tâm Mục vụ, Đức Hồng y an tâm và hài lòng: “Mục đích ban đầu khi mở trung tâm này là nơi đào tạo giáo dân và cũng là nơi diễn ra các lễ lớn, sinh hoạt có quy mô lớn của giáo phận. Vì giáo phận này đông dân. Bây giờ đã thành hiện thực. Các khóa học tổ chức đều đều, đào tạo mở rộng cho giáo dân, rồi cho tu sĩ…”.

Các khóa học, chuyên đề được mở ra liên tục và duy trì xuyên suốt gần 20 năm qua nhằm đào tạo tín hữu

Đức cha Phêrô Nguyễn Văn Khảm nhớ lại quãng thời gian làm Giám đốc Trung tâm Mục vụ với những khó khăn ban đầu nhưng rồi vẫn kiên trì định hướng: “Năm 2004 thì Trung tâm bắt đầu đi vào hoạt động nhưng lúc đó còn thiếu thốn nhiều thứ do không có đủ điều kiện, vì vậy không có các hoạt động bao nhiêu. Còn nhớ đến tháng 4.2005, Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II qua đời. Trung tâm Mục vụ TGP TPHCM đã tổ chức đêm tưởng niệm Đức cố Giáo Hoàng với sự tham dự của rất đông giáo dân. Từ những ngày đầu, Trung tâm đã chọn cho mình định hướng mục vụ, mà định hướng ấy đã được gắn trên cổng ra vào mà chúng ta đều thấy : Hiểu biết để yêu thương và phục vụ”. Linh mục P.X Bảo Lộc, Giám đốc Trung tâm Mục vụ hiện tại, cũng là vị có thời gian gắn bó lâu năm với nơi việc đào tạo ở đây chia sẻ về sự phát triển từng bước của trung tâm: “Từ năm 2007 đến hết niên khóa 2017-2018, Trung tâm Mục vụ nhận trách nhiệm đào tạo lớp chủng sinh dự bị cho giáo phận. Tất cả đã có 13 khóa chủng sinh dự bị chuyển sang chủng viện. Do nhu cầu phát triển đòi hỏi, được sự chấp thuận của Đức Hồng y, ngày 2.4.2008, Trung tâm xây dựng thêm một khu nhà mới, giảng đường 500 chỗ, nhà chủng sinh dự bị và dãy nhà khách phục vụ cho tham dự viên các hội nghị. Từ năm 2009, các Giáo lý viên 3 cấp được hướng dẫn vào các buổi chiều Chúa nhật hằng tuần. Trung tâm Mục vụ còn là nơi các nữ tu liên dòng được đào tạo theo chương trình 3 năm trong Học viện Phaolô Nguyễn Văn Bình. Vào tháng 7 hằng năm có khóa học hè cho Liên tu sĩ từ khắp nơi tụ về học. Ngoài ra, còn là môi trường mục vụ di dân, khi mở cửa đón tiếp các cộng đoàn Công giáo nước ngoài sinh sống tại thành phố HCM: Philippines, Hàn Quốc, Nhật Bản và Ý”.

Hành trình đào tạo của Trung tâm Mục vụ mỗi ngày thêm khởi sắc. Suốt gần 20 năm, liên tục các niên khóa đều hơn 1000 người, có năm lên đến hơn 3500 người. Trong năm học 2022-2023 vừa kết thúc, tổng số học viên ghi danh là 1178 (521 nam, 657 nữ), trong đó có 35 học viên thuộc tôn giáo khác. Sau gần 20 năm hoạt động, ngày 25.3.2023, Đức Tổng Giám mục TGP TPHCM Giuse Nguyễn Năng đã ký quyết định thành lập học viện, bổ nhiệm Ban điều hành và phê chuẩn định hướng sứ mạng của học viện. Đức Tổng Giám mục Giuse Nguyễn Năng nhấn mạnh định hướng: “Học viện Mục vụ được thiết lập nhằm đào tạo người giáo dân và tu sĩ trở thànhnhững chứng nhân Tin Mừng giữa lòng xã hội và những tác nhân tích cực phục vụ Giáo hộinhư gia đình của Thiên Chúa. Trong viễn tượng này, Học viện Mục vụ hướng tới việc cống hiến cho Giáo hội và xã hội những người Kitô hữuhiểu biết để yêu thương và phục vụ. Cụ thể, Học viện tổ chức các chương trình đào tạo về Thánh kinh, Thần học, Linh đạo và Mục vụ nhằm giúp học viên thăng tiếnđời sống nhân bảnnhờ bầu khí cộng đoàn giữa giảng viên và học viên cũng như giữa các học viên với nhau; Tăng triểnđời sống thiêng liêngnhờ kết hợp với Đức Giêsu Kitô trong Giáo hội; Đào sâuhiểu biết Đức Tinnhờ học hỏi, trao đổi và nghiên cứu; Rèn luyệntinh thần tông đồvàkỹ năng mục vụnhờ tham gia các hoạt động mục vụ và dấn thân phục vụ xã hội”.

Thư viện Trung tâm Mục vụ cũng được sắp xếp lại và có hơn 22 ngàn đầu sách giúp học viên tham khảo. Khoa ngoại ngữ cũng dạy thêm nhiều ngôn ngữ…, đó là những bước đầu tư tích cực cho năm học mới. Qua việc thành lập Học viện Mục vụ, Tổng Giáo phận đã khẳng định vai trò của Trung tâm Mục vụ là không thể suy suyển.

Ngày 20.10.2023, Đức cha Giuse Bùi Công Trác, Giám mục phụ tá TGP TPHCM đã chủ tế thánh lễ mừng kính thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II, bổn mạng Trung tâm Mục vụ TGP, đồng thời tạ ơn, khai mạc kỷ niệm 20 năm TTMV hiện diện. Buổi lễ quy tụ sự tham dự của các linh mục, tu sĩ, giảng viên và học viên. Có thể nói rằng, trong sự phát triển của Tổng Giáo phận giai đoạn đương đại, Trung tâm Mục vụ đã góp sức mình, trở nên thành tố quan trọng, xứng đáng là nơi sinh hoạt chung, thân thuộc của mọi thành phần tín hữu.

HÙNG LUÂN