Rạng sáng ngày 27.7.2024, thông tin Ðức cha Gioan Baotixita Bùi Tuần - nguyên Giám mục Chánh tòa Long Xuyên - được Chúa gọi về lúc 3 giờ 30 phút đã lan truyền nhanh chóng. Như vậy là vị Giám mục Chánh tòa thứ hai của giáo phận Long Xuyên đã khép lại cuộc lữ hành trần thế với 97 tuổi, 69 năm linh mục và 49 năm giám mục.
BAO NIỀM TIẾC NHỚ…
Từ Sài Gòn, nhóm phóng viên báo CGvDT ngay lập tức lên xe về Long Xuyên ngay từ lúc tờ mờ sáng, để viếng ngài và kịp dự các nghi thức liền sau đó. Sự ra đi của Đức cha để lại một khoảng trống trong lòng các thành phần Dân Chúa giáo phận. Khắp các nhà thờ, dòng tu phủ những dải khăn tím, các băng-rôn thương tiếc và tiếng kinh râm ran, cầu nguyện cho Đức cố giám mục.
Nghi thức tẫn liệm Đức cha Gioan Baotixita Bùi Tuần diễn ra lúc 7 giờ 30 cùng ngày 27.7, sau đó là thánh lễ đưa chân do Đức Giám mục Chánh tòa đương nhiệm Giuse Trần Văn Toản chủ sự. Hình ảnh hai người học trò xuất sắc là Đức cha Giuse Trần Xuân Tiếu và Đức cha Giuse Trần Văn Toản đứng cạnh quan tài thầy mình - cũng là bậc tiền nhiệm - trong sự nghiêm trang, kính cẩn, gợi lên nhiều cảm xúc với người hiện diện. Trong suốt những ngày đau buồn ấy, Tòa Giám mục Long Xuyên thông báo không nhận vòng hoa các đoàn, đơn vị tới viếng; chỉ nhận đóng góp vào một thùng chung để tạo quỹ bác ái giúp đỡ người nghèo, như di nguyện của Đức cố giám mục.
Trong những ngày linh cữu được quàn tại Tòa Giám mục, nhiều phái đoàn tu sĩ, giáo dân đã lần lượt viếng, dâng lễ cầu nguyện cho vị cha chung và trong số đó, có không ít người là học trò, hay thậm chí những giáo dân đã được dịp gặp gỡ, tiếp xúc với ngài từ mấy chục năm trước.
Ông Nguyễn Trọng Hiền, giáo dân xứ Chánh tòa, nhiều năm phục vụ tại Tòa Giám mục và Trung tâm Mục vụ, cũng là người mỗi tuần giao các ấn phẩm sách báo đến Đức cha, xúc động: “Gần gũi với ngài đã lâu, nên khi hay tin ngài mất, tôi rất buồn. Dù có lẽ cũng như nhiều người, biết rằng ngày này là không tránh khỏi, huống hồ Đức cha đã ở tuổi quá cao. Đức cha hiền hòa, lúc nào cũng từ tốn, nhẹ nhàng, làm người đối diện quý mến. Tôi thích các bài viết ngài chia sẻ trên báo CGvDT. Mỗi tuần đều nhận báo, giao cho Đức cha. Và vì yêu thích mà cũng có lần vừa nhận báo đã mở ra, ‘trộm’ coi lén trước bài của ông cụ… Bài chia sẻ của ngài thường không quá dài, vừa phải về dung lượng mà sâu sắc, ý nghĩa”. Còn nữ tu Anna Hồ Thị Hạnh, nguyên Giám tỉnh dòng Chúa Quan Phòng Cù Lao Giêng thì nhớ mãi lời dặn của Đức cha khi sơ được hội dòng tín nhiệm bầu làm bề trên: “Cách đây 6 năm, khi tôi được chọn làm Giám tỉnh, tôi còn chưa về đến Cù Lao Giêng và chưa chính thức thi hành nhiệm vụ thì đã nhận được điện thoại của Đức cha Gioan Baotixita Bùi Tuần. Ngài hỏi: ‘Cha nghe tin con được gọi làm Giám tỉnh, cha vừa mừng vừa thương. Mừng vì con được chọn gọi để nhận lãnh sứ mạng thánh thiêng này, thương vì từ này con phải nặng lòng chăm sóc chị em trong hành trình ơn gọi’. Rồi ngài hỏi tôi ‘con có lo, có sợ không ?’. Tôi thưa: ‘Dạ có’. Ngài nói với tôi rằng, biết sợ là tốt, vì đây là một sứ mạng cần có lòng kính sợ Chúa, và cũng nhờ lòng kính sợ Chúa mà tôi sẽ được biến hình từng ngày để hoàn thành nhiệm vụ Chúa trao. Trong suốt nhiệm kỳ, tôi thường xuyên nhận được sự đồng hành, bảo ban của Đức cha. Ngài luôn chỉ dạy, tư vấn kịp thời, tận tình khi thì gặp trực tiếp, khi thì qua điện thoại, hay cả qua các bài viết của ngài”.
Cha Đaminh Châu Hoàng Ngọc (Chánh xứ Sông Đốc, giáo phận Cần Thơ), là một học trò của Đức cha cố Gioan Baotixita Bùi Tuần, đã vượt hơn hai trăm cây số tới đồng tế và giảng lễ trong thánh lễ của đoàn giáo phận Cần Thơ, do Đức cha phó Phêrô Lê Tấn Lợi chủ tế, đã nhắc lại những kỷ niệm, ấn tượng: “Khi còn học ở Đại Chủng viện, mỗi lần ra khỏi nhà nguyện, tôi thấy ngài lần chuỗi Mân Côi, miệng lẩm nhẩm từng lời kinh. Đó là ấn tượng với tôi về người thầy giáo khả kính. Ấn tượng giới luật yêu thương của con người và cuộc đời ngài mang một dấu sâu đậm ảnh hưởng đến tôi. Không có gì để lo, để nắm, để giữ, hay để sợ mất, vì mọi sự sẽ qua đi, chỉ tình yêu thương là bền bỉ...”. Còn linh mục Hiêrônimô Vũ Văn Tác - linh mục đoàn Long Xuyên - thì bồi hồi một quãng khi cha chưa đi hưu: “Nhớ lúc còn ở giáo xứ Mỹ Thạnh, mỗi năm tôi đều tổ chức bữa cơm nhân ái cho người nghèo vào dịp lễ thánh Martinô. Đức cha Gioan Baotixita Bùi Tuần biết về truyền thống này nên cứ gần đến lễ, từ trước tháng 11, ngài hay hỏi: ‘Năm nay có tổ chức bữa cơm nhân ái không? Chuẩn bị những phần ăn, phần quà cho người nghèo thế nào?’. Và vì luôn quan tâm tới việc lan tỏa tinh thần bác ái, Đức cha Gioan Baotixita thường gợi ý tôi làm sao để mọi người chung tay, hỗ trợ”.
Thật vậy, có thể nói, Đức cha Gioan Baotixita Bùi Tuần là người luôn “thao thức” để thăng tiến con người trên mọi phương diện, từ đức tin đến đời sống.
SỰ MẤT MÁT KHÔNG CHỈ CỦA GIÁO HỘI
Sáng sớm Chúa nhật ngày 28.7, các cha trong Tòa Giám mục dâng lễ cầu nguyện cho Đức cha Gioan Baotixita. Thánh lễ của các tu sĩ, chủng sinh cũng được hiệp dâng sau đó. Xen kẽ các giờ lễ là phần viếng riêng của từng phái đoàn trong, ngoài Công giáo. Trong những ngày này, đoàn chính quyền, các ban ngành trung ương và tỉnh An Giang và TP Cần Thơ cũng đã đến viếng Đức cha cố Gioan Baotixita.
Lúc 10 giờ, đoàn của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang đã đến Tòa Giám mục Long Xuyên viếng Đức cố Giám mục GB Bùi Tuần. Cùng đi với đoàn có ông Vũ Chiến Thắng, Thứ trưởng Bộ Nội Vụ; ông Vũ Hoài Bắc, Trưởng Ban Tôn giáo Chính phủ và đại diện các ban, ngành thuộc chính phủ. Đức cha Giuse Trần Văn Toản, Giám mục Chánh tòa giáo phận Long Xuyên cùng các linh mục trong Tòa Giám mục đã đón tiếp phái đoàn Phó Thủ tướng. Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang gởi lời chia buồn về sự qua đời của Đức cha GB Bùi Tuần đến Đức cha Giuse Trần Văn Toản, các linh mục, tu sĩ, giáo dân giáo phận Long Xuyên và thân nhân cố Giám mục. Ông cũng chuyển lời hỏi thăm, chia buồn của Chủ tịch nước Tô Lâm trước sự ra đi của Đức Giám mục Gioan Baotixita Bùi Tuần. Nhắc về Đức cha cố, Phó Thủ tướng cho rằng ngài là vị giám mục có nhiều đóng góp cho Giáo hội và xã hội. Trong vai trò của mình, Đức cha đã luôn hướng dẫn các linh mục, tu sĩ và giáo dân sống tinh thần tốt đời đẹp đạo, đối thoại, dựng xây, hòa hợp dân tộc. Một trong những điểm nổi bật ở ngài là sự làm việc liên tục không mệt mỏi, kể cả khi đã nghỉ ưu và tuổi cao, thể hiện rõ ở việc viết lách, có nhiều bài viết sâu sắc, hàm chứa nhiều thông điệp tôn giáo và cuộc sống. Đức Giám mục Chánh tòa GP Long Xuyên đã gởi lời cảm ơn đoàn Phó Thủ tướng. Sau cuộc gặp gỡ ngắn, các thành viên đã đến viếng và niệm hương, tưởng nhớ Đức cha.
Đoàn Tỉnh ủy, HĐND, UBND, UBMTTQVN tỉnh An Giang do ông Lê Hồng Quang, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy An Giang làm trưởng đoàn đã đến viếng Đức cố Giám mục. Trong sổ tang, ông viết: “Vô cùng thương tiếc Đức Giám mục Gioan Baotixita Bùi Tuần... Ngài mất đi, Hội đồng Giám mục Việt Nam, giáo phận Long Xuyên mất đi một Giám mục nhân hậu, một chức sắc tiêu biểu, đã góp phần quan trọng đối với quan hệ, đoàn kết tôn giáo, dân tộc trong sự nghiệp bảo vệ tổ quốc”. Đoàn lãnh đạo thành phố Cần Thơ do ông Ông Trần Việt Trường, Phó bí thư Thành ủy Cần Thơ đã chia sẻ nỗi buồn với Tòa Giám mục Long Xuyên. Ông Trường cho rằng, Đức cha Gioan Baotixita qua đời không chỉ là nỗi mất mát của Giáo hội mà còn của cả chính quyền thành phố Cần Thơ và An Giang, bởi “ngài là một công dân tiêu biểu, đã sống hết mình vì hạnh phúc của dân tộc”.
Ngoài ra còn có rất nhiều đoàn của chính quyền các cấp và đại diện các giáo phận trong cả nước đến viếng linh cữu Đức cha GB Bùi Tuần và bày tỏ niềm thương tiếc một vị giám mục dấn thân, có nhiều đóng góp cho xã hội…
dự lễ an táng
của vị cha chung giáo phận
NGHI THỨC DI QUAN VÀ THÁNH LỄ AN TÁNG
17 giờ ngày thứ hai 29.7.2024, linh cữu Đức cha được di quan từ nhà nguyên Tòa Giám mục sang nhà thờ Chánh tòa Long Xuyên. Thánh lễ cuối cùng tại nhà nguyện được dâng bởi các linh mục học trò. Những người trực tiếp được Đức cha đứng lớp đào tạo, nay cũng đã bước qua tuổi xế chiều, một số đã hồi hưu.
Thương nhớ người thầy khả kính gần gũi hơn 60 năm qua, trước thánh lễ dành cho các học trò, ông Lê Văn Quang đã đại diện cho các cựu tu sinh và chủng sinh Long Xuyên từ khắp nơi tựu về để nói lên lời tri ân, tiễn biệt sau cùng. Ông Quang ví ngài là “cây cổ thụ, từng là chỗ dựa, nơi tư vấn mọi công việc của giáo phận”. Được biết, tính đến đầu 1975, con số học trò của Đức cha đã là 1361 học trò, và đến nay, nhiều người trong số đó đã và đang làm giám mục, bề trên. Nhìn vào dãy nhà Đức cha Gioan Baotixita Bùi Tuần ở cho đến ngày mất nay đã vắng bóng ngài, ông Quang chợt nhớ đến những lần thăm viếng, được nghe lời khuyên bảo, nghe tình hình Giáo hội, dự báo các vấn đề xã hội; hình ảnh chiếc bàn gỗ cũ, mặt bàn kéo ra kéo vào…, người học trò thổn thức. Ông bày tỏ sự tiếc nuối về những bộ sách chưa kịp tái bản cũng như không được đọc các bài chia sẻ mới nữa: “Từ nay sẽ không còn bài mới cho báo hàng tuần, cho nội san giáo phận hàng tháng, bài huấn đức cho các Cộng đoàn Dòng tu, tu viện… Sẽ buồn lắm!”.
Còn cha Phêrô Nguyễn Văn Mễn, 81 tuổi, học trò và cũng là người từng làm thư ký riêng một thời gắn bó với Đức Giám mục Gioan Baotixita Bùi Tuần thì cứ lặng lẽ. Trong mớ ký ức ngổn ngang, cha ngập ngừng: “Tôi luôn ghi ơn Đức cha. Người đã dạy cho tôi từ khi tôi còn rất trẻ, học tiếng Pháp với ngài, những năm ở chủng viện rồi sau này khi được tháp tùng ngài trong nhiều việc. Kỷ niệm thì nhiều lắm. Hồi ấy, ngài vất vả, lao lực để gầy dựng và phát triển giáo phận…”.
Là con linh tông và cũng là học trò của Đức cha cố, linh mục Giuse Đinh Quang Thành, hiện đang coi sóc giáo xứ Mông Triệu, giáo hạt Tân Hiệp túc trực thường trực ở tang lễ. Cha kể với chúng tôi về những tháng ngày được gắn bó với Đức cha từ khi còn là chủng sinh cho đến khi trở thành linh mục, rồi ngậm ngùi: “Tôi được kề cận bên ngài từ năm 1975 cho đến năm 2016. Từ khi còn là một ông thầy, cứ Đức cha đi đâu thì tôi đi theo đó. Ngài có ơn tiên tri, yêu thương mọi người và hay lo xa, lo cho Giáo hội, giáo phận, cho gia đình, con cái…”. Theo cha Thành, Đức cha Gioan Baotixita là người có cái nhìn hòa giải: “Đức cha đã nỗ lực nối các khoảng cách lại với nhau, hợp tác đối thoại với mọi người, tạo nên sự hài hòa đạo đời. Sách báo, bài viết của ngài đều trong xu hướng đó và theo ước ao của ngài là miễn sao để lời Chúa được lan tỏa. Đức cha phục vụ quên mình, không ngơi nghỉ cho đến những ngày tháng cuối đời”.
*
Nghi thức di quan diễn ra trong gần một tiếng đồng hồ. Các thành phần Dân Chúa xếp thành hai hàng phía sau di ảnh Đức cố Giám mục một cách ngay ngắn, trật tự. Cả con đường, mọi sự chú ý dồn về phía dòng người đưa tiễn. Những người khách đi đường cũng dừng lại, cúi đầu khi đoàn rước linh cữu Đức cha đi qua. Giáo dân trước đó cũng đã quy tụ về phía nhà thờ Chánh tòa thật đông, chờ viếng Đức cha Gioan Baotixita. Phía cuối nhà thờ yên đặt một tấm ảnh lớn chân dung Đức cha cùng rất nhiều bông hoa giấy màu trắng để những ai đến viếng có thể gởi những lời yêu thương, tri ân, lời chúc hay bày tỏ tâm tình riêng. Trên những bông hoa trắng, chúng tôi đọc thấy những câu đong đầy tình cảm: “Cảm ơn ngài vì những gì đã cống hiến cho Hội Thánh”, “Chúc cha đồng hành cùng Chúa trong tình yêu”, “Con chúc cha mau gặp Chúa nơi thiên đàng”. Từ lời lẽ và nét bút, cũng có thể nhận ra nét chữ của rất nhiều các em nhỏ. Nắn nót ghi lời từ biệt, em Nguyễn Hoàng Khánh (9 tuổi) bẽn lẽn khi được hỏi vì sao yêu quý Đức cha. Mảnh hoa giấy của em nắn nót xin ơn bình an cho gia đình và lời hứa sẽ cầu nguyện cho ngài được nhiều ân phúc.
Trong chương trình tang lễ có những thánh lễ của bà con đại diện các giáo hạt đến viếng Đức cha lần cuối. Giáo dân đến dự lễ trang nghiêm, thân tình với vành tang trắng lặng lẽ cúi đầu. Nhiều người vẫn còn nhớ kỷ niệm riêng khi ngài còn khỏe mạnh, ngược xuôi trên đường mục vụ, như bà Nguyễn Thị Thủy đến từ giáo xứ Châu Long vẫn không quên mình từng được Đức cha ban bí tích Thêm sức cách đây chừng bốn mươi năm; hay như bạn trẻ Nguyễn Tấn Thanh (24 tuổi, giáo xứ Rạch Giá), khi nhìn di ảnh Đức cha đã nói về lần gặp ngài cách đây vài tháng, Đức cha đã khuyên hãy cố gắng cộng tác với giáo xứ, giáo hạt trong vai trò truyền thông. Trong thánh lễ an táng Đức cố Giám mục GB Bùi Tuần, Thanh cũng là thành viên tham gia điều chỉnh âm thanh, màn hình trình chiếu. Tay cầm sẵn máy ảnh, anh chia sẻ: “Tôi sẽ cố gắng chụp các bức hình cho thiệt đẹp, trân quý những khoảnh khắc này. Sẽ còn nhớ Đức cha nhiều”.
*
Thánh lễ an táng Đức cha Gioan Baotixita Bùi Tuần được cử hành tại nhà thờ Chánh tòa Long Xuyên vào sáng ngày 30.7.2024. Chủ tế là Đức Tổng Giám mục Giuse Nguyễn Năng, Chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam; Đức Giám mục GP Mỹ Tho Phêrô Nguyễn Văn Khảm giảng lễ. Đồng tế có Đức Giám mục Giuse Trần Văn Toản, Giám mục Chánh tòa Giáo phận Long Xuyên và 16 vị Giám mục, khoảng gần 400 linh mục. Con dân giáo phận, gia đình linh tông, huyết tộc, học trò các nơi xa xôi cũng đến tiễn đưa ngài. Những người dự lễ ngồi chật kín ngôi thánh đường, phía khuôn viên, trước sân nhà thờ và cả khúc đường Nguyễn Huệ phía trước nhà thờ… Ông Trần Bình An, một người cháu họ của Đức cha cùng với các thành viên trong dòng tộc tại TPHCM từ giáo xứ Tân Thái Sơn, TGP TPHCM cho biết, đã cùng với đoàn hơn 70 người tổ chức chuyến đi chung trên 2 xe để tham dự thánh lễ. Ngồi trong bàn dành cho thân nhân, khi được hỏi về những điều đọng lại về người bác của mình, người đàn ông ở tuổi ngoài bảy mươi như được dịp lắng lòng: “Khi Đức cha làm giám mục, chúng tôi ít có cơ hội gặp riêng. Mấy lần gặp cũng nhanh vì ngài bận. Mình cũng hiểu, Đức cha là con người của Giáo hội mà. Dù vậy, hễ gặp là Đức cha vỗ vai, hỏi han cuộc sống, chuyện làm ăn, con cái…, và không quên khích lệ tinh thần, khuyên tín thác vào Chúa. Tôi vẫn dõi theo ngài liên tục chứ, nhất là các bài viết trên báo CGvDT. Khi hay tin ngài mất, dĩ nhiên cũng có buồn nhưng mình chấp nhận thôi, bởi hiểu đó là quy luật của cuộc đời”.
Trước khi kết thúc thánh lễ, Đức cha Giuse Đức cha Giuse Trần Văn Toản, đại diện giáo phận Long Xuyên, tri ân Đức cha và chủ sự nghi thức tiễn biệt .
Đức cha Gioan Baotixita Bùi Tuần được an táng tại khuôn viên nhà thờ Chánh tòa Long Xuyên, bên cạnh vị tiền nhiệm là Đức cha Micae Nguyễn Khắc Ngữ.
LIÊN GIANG - BÍCH VÂN - MINH HẢI - HÙNG LUÂN - TRẦN TIN - THANH QUANG
thực hiện
“… Cách đây một tháng, chúng ta đã quy tụ tại nhà thờ Chánh tòa này nhân dịp lễ mừng tạ ơn 50 năm linh mục và 25 năm giám mục của Đức cha Giuse Trần Xuân Tiếu - nguyên giám mục Chánh tòa Long Xuyên. Mọi người đã ao ước Đức cha Gioan Baotixita sang năm sẽ mừng 75 năm linh mục và 50 năm giám mục và sẽ tổ chức lễ tạ ơn cho ngài ở tại trần gian này. Tuy nhiên, Chúa đã muốn cho Đức cha cố được hưởng một niềm vui khác lớn lao hơn, nên đã gọi ngài về với Chúa để được hưởng niềm vui trên thiên quốc. Không phải chỉ là một lễ mừng mau qua ở trần gian, nhưng là niềm vui vĩnh cửu trong tình yêu của Thiên Chúa. Sự ra đi của Đức cha Gioan Baotixita đã để lại cho giáo phận một sự đau buồn, thương nhớ, vì mất đi một người cha, một cột trụ vững vàng. Xin được hiệp thông với tất cả cộng đoàn Dân Chúa giáo phận Long Xuyên trước sự mất mát lớn lao này. Tuy nhiên, chúng ta cũng tin rằng giáo phận Long Xuyên luôn được thừa hưởng những công lao mà Đức cha Gioan Baotixita đã dày công trong suốt cuộc đời của ngài, một cuộc đời có thể nói ngài đã cố gắng để trở thành hiện thân của Tin Mừng, sống những lý tưởng, những chân lý của Tin Mừng và nhất là đã thực hiện một cách cụ thể châm ngôn Giám mục của mình là “Điều răn mới”. Ngài đã hết lòng yêu mến Chúa, và từ lòng yêu mến Chúa, ngài đã yêu thương anh em giám mục, linh mục, tu sĩ, chủng sinh, giáo dân..., yêu thương với mọi thành phần trong xã hội, những người chưa biết Chúa. Tất cả đã được ngài nới rộng vòng tay và yêu thương một cách chân thành. Và chính tình yêu thương đó đã tạo nên những sự biến đổi trong cuộc sống hằng ngày, trong những mối tương quan của Giáo hội đối với xã hội. Hôm nay chúng ta cầu nguyện để xin cho ngài thấy được thành quả của tình yêu thương, đó là được chính Chúa yêu thương và ôm ấp vào lòng…” (trích chia sẻ của Đức TGM Giuse Nguyễn Năng - TGM TGPTPHCM) |
Bình luận