Che Thánh Giá và ảnh tượng thánh trong Mùa Chay

Về thời gian, một số người cho là thói quen che Thánh Giá và tượng ảnh thánh xuất hiện từ thế kỷ IX - X, nhưng một số khác lại tin rằng từ thế kỷ XII. Còn quy định chính thức về việc này chỉ tìm thấy trong Sách Lễ nghi Giám mục hồi tiền bán thế kỷ XVII.1

Đây là một thói quen không dễ dàng giải thích hay trình bày ý nghĩa của nó, cũng chẳng biết nó ra đời thế nào và ở đâu. Tuy nhiên, cũng có những giả thuyết sau:

 d282dc63ce1cc052094a0e3c41b9d838.jpg (282 KB)

Giả thiết thứ nhất

Có lẽ từ ban đầu (thế kỷ XI), người ta có một loại khăn gọi là “khăn trùm đầu hay khăn che của việc chay tịnh”, thường được trang hoàng cùng với những biểu tượng của cuộc Thương khó Chúa. Khi khởi đầu Mùa Chay, người ta dùng nó để phủ và che bàn thờ sao cho cộng đoàn không thể nhìn thấy. Ý định của hành động này là nhằm ngăn cản những ai đang trải qua thời kỳ thống hối công khai nhìn thấy những gì đang diễn ra trên bàn thờ. Chúng ta nhớ rằng, những hối nhân công khai đã bị trục xuất khỏi nhà thờ ngay từ đầu Mùa Chay và không được phép tham dự cử hành Thánh Thể. Sau này, vì cộng đoàn diễn tả sự liên đới của mình đối với những hối nhân công khai, cũng như ý thức rằng tất cả đều là tội nhân, nên họ cũng ao ước bị tước đoạt quyền nhìn thấy bàn thờ trong thời gian Mùa Chay. Từ chỗ chỉ phủ bàn thờ, thực hành đi xa hơn là phủ luôn cả Thánh giá và ảnh tượng thánh. Thực hành này đã xuất hiện ở bên Đức trong thế kỷ IX, khi người ta dùng một tấm màn lớn gọi là “Hungertuch” (màn chay) để che hoàn toàn bàn thờ. Tấm màn này được gỡ bỏ khi đọc đến câu “màn trong đền thờ bị xé ra làm đôi ngay chính giữa” của bài Thương khó được công bố hôm thứ Tư Tuần Thánh.2

Giả thiết thứ hai

Một số người tin là thực hành che phủ bắt nguồn từ nghệ thuật Roma. Theo trường phái này, khoảng thế kỷ XI - XII, tượng chịu nạn được trình bày như một vị vua trên Thánh giá: ngài không bị trần truồng nhưng mặc y phục và thay vì đầu đội mão gai thì đội vương miện của vua được trang trí thêm ngọc và đá quý. Trong thời gian cử hành cuộc Thương khó, họ che phủ các Thánh giá trình bày Đức Kitô vinh quang như thế để có thể tưởng niệm tốt hơn và tập trung hơn vào Đức Giêsu khiêm hạ, bị khinh khi và chống đối.

Theo tác giả Elliott, tập tục che Thánh giá và ảnh tượng thánh liên quan nhiều đến phương diện tâm lý học tôn giáo, bởi vì thực hành này giúp chúng ta dễ dàng tập trung vào các yếu tố cao trọng của công trình cứu độ của Chúa Kitô.3

 Hinh bai cha Ai_Che Thánh giá 2.jpg (798 KB)

Trong thực hành

Từ Chúa nhật thứ V Mùa Chay, chúng ta có thể che Thánh giá và tượng ảnh thánh dù thực hành này không bắt buộc. Thánh giá được che phủ cho tới khi kết thúc cử hành cuộc Thương khó Chúa ngày thứ Sáu Thánh. Còn tượng ảnh thánh vẫn được che phủ cho tới khi bắt đầu lễ Phục Sinh. Điều này cũng tùy thuộc vào quyết định của Hội đồng Giám mục.4

Thói quen này hiện nay vẫn được tiếp tục vì tác động mục vụ rất lớn của nó. Vì thế, cho dù không bắt buộc, các giáo xứ cũng nên duy trì thực hành khôn ngoan này. Khăn phủ mang màu tím. Không cần phủ đàng Thánh giá hay ảnh thánh trên cửa kính màu.

Chắc chắn người ta không thể nào không bị ấn tượng khi Thánh giá, một dấu chỉ đẹp đẽ và quyền lực nhất của ơn cứu độ chúng ta, bị “che phủ”. Thật là ý nghĩa khi dấu chỉ hay biểu tượng tôn giáo là Thánh giá hay các ảnh tượng thánh không được các tín hữu nhìn thấy bằng cách che phủ hay lấy đi các đối tượng này trong một thời gian. Các tín hữu như cảm thấy “đói và khát Thánh giá”. Tới ngày thứ Sáu Thánh, chúng ta sẽ lại thấy Thánh giá trong một tâm thế khác hẳn. Nghĩa là chúng ta phải bỏ khăn phủ Thánh giá sau cử hành nghi thức thứ Sáu Thánh. Điều này cũng như Giáo hội không hát kinh Vinh Danh trong Mùa Vọng hay Halleluia trong Mùa Chay vì muốn cho chúng được cất lên trở lại vào Mùa Giáng sinh và Mùa Phục sinh trong một sắc thái hoàn toàn mới mẻ. Không có nghi thức nào đi kèm, nhưng chỉ trước thánh lễ Vọng Phục sinh, chúng ta mới bỏ tất cả khăn phủ ảnh tượng thánh.

 _______________________________________

1 Xc. Matias Augé, Năm Phụng Vụ: Đức Kitô hiện diện trong Giáo Hội của Ngài, tập 1, dịch giả: Lm. Vincent Nguyễn Xuân Tuấn (NXb Tôn Giáo, 2014), 217.

2 Xc. Edward McNamara, “Color of the Veil for the Cross” in ZENIT Daily Dispatch (ROME, 26 February 2013).

3 Xc. Edward McNamara, “Covering of Crosses and Images in Lent” in ZENIT Daily Dispatch (ROME, 8 MARCH 2005).

4 Xc. Sách lễ Roma, thứ Bảy sau Chúa nhật IV mùa Chay; Congregation for Divine Worship, “Circular Letter Concerning the Preparation and Celebration of the Easter Feasts”, no. 26.

 

Linh mục Giuse Phạm Đình Ái, SSS

 

Chia sẻ:

Bình luận

có thể bạn quan tâm

Đức TGM Giuse Nguyễn Năng gặp gỡ giáo dân trong ngày hành hương
Đức TGM Giuse Nguyễn Năng gặp gỡ giáo dân trong ngày hành hương
Sáng 8.2.2025, tại nhà thờ Chí Hòa đã diễn ra chương trình hành hương của cụm giáo hạt Tân Sơn Nhì - Chí Hòa - Phú Thọ - Phú Nhuận. Đây là cụm đầu tiên trong số 4 cụm giáo hạt trong Tổng Giáo phận TPHCM tổ chức chương trình...
Thánh lễ kỷ niệm hôn phối 25 năm, 50 năm
Thánh lễ kỷ niệm hôn phối 25 năm, 50 năm
Đức Giám mục giáo phận Giuse Đỗ Quang Khang đã chủ tế thánh lễ kỷ niệm hôn phối 25 năm, 50 năm cho 68 đôi vợ chồng tín hữu.
Giảng viên y khoa  đứng lớp giáo lý
Giảng viên y khoa đứng lớp giáo lý
Xác tín một cách mạnh mẽ về đức tin Kitô giáo của mình khi dẫn lại câu nói nổi tiếng của nhà khoa học người Ðức Robert Mayer: “Tôi dần kết thúc cuộc đời mình với sự quả quyết rằng khoa học thật sự không là gì khác ngoài là...
Đức TGM Giuse Nguyễn Năng gặp gỡ giáo dân trong ngày hành hương
Đức TGM Giuse Nguyễn Năng gặp gỡ giáo dân trong ngày hành hương
Sáng 8.2.2025, tại nhà thờ Chí Hòa đã diễn ra chương trình hành hương của cụm giáo hạt Tân Sơn Nhì - Chí Hòa - Phú Thọ - Phú Nhuận. Đây là cụm đầu tiên trong số 4 cụm giáo hạt trong Tổng Giáo phận TPHCM tổ chức chương trình...
Thánh lễ kỷ niệm hôn phối 25 năm, 50 năm
Thánh lễ kỷ niệm hôn phối 25 năm, 50 năm
Đức Giám mục giáo phận Giuse Đỗ Quang Khang đã chủ tế thánh lễ kỷ niệm hôn phối 25 năm, 50 năm cho 68 đôi vợ chồng tín hữu.
Giảng viên y khoa  đứng lớp giáo lý
Giảng viên y khoa đứng lớp giáo lý
Xác tín một cách mạnh mẽ về đức tin Kitô giáo của mình khi dẫn lại câu nói nổi tiếng của nhà khoa học người Ðức Robert Mayer: “Tôi dần kết thúc cuộc đời mình với sự quả quyết rằng khoa học thật sự không là gì khác ngoài là...
Bài học từ khổ đau, bệnh tật
Bài học từ khổ đau, bệnh tật
Ngày 11.2.2025 sắp tới là ngày lễ Đức Mẹ hiện ra tại Lộ Đức. Vào dịp này, Giáo hội hoàn vũ long trọng cử hành lễ nhớ Đức Mẹ Maria, Mẹ Thiên Chúa, Đấng đã hiện ra với Thánh nữ Bernadette.
Hành hương đầu tháng Hai tại đền thánh Đức Mẹ Bãi Dâu
Hành hương đầu tháng Hai tại đền thánh Đức Mẹ Bãi Dâu
Khai mạc ngày hành hương đầu tháng Hai tại đền thánh Đức Mẹ Bãi Dâu, Đức cha Emmanuel Nguyễn Hồng Sơn, Giám mục giáo phận Bà Rịa đã chủ tế thánh lễ vào lúc 10 giờ sáng 1.2.2025
Viếng mộ Đức cha Retord Liêu nhân dịp đầu Xuân
Viếng mộ Đức cha Retord Liêu nhân dịp đầu Xuân
Sáng ngày 2.2.2025, đông đảo tín hữu đã có mặt tại giáo họ Đồng Bầu, giáo xứ Khoan Dụ, giáo phận Phát Diệm để đến viếng mộ Đức cha Retord Liêu nhân dịp đầu Xuân và tham dự thánh lễ cầu bình an cho năm mới.
Giáo phận Vĩnh Long bổ sung 2 điểm hành hương trong Năm Thánh
Giáo phận Vĩnh Long bổ sung 2 điểm hành hương trong Năm Thánh
Ngày 4.2.2025, văn phòng Tòa Giám mục Vĩnh Long thông báo Đức cha Phêrô Huỳnh Văn Hai, Giám mục giáo phận Vĩnh Long đã quyết định bổ sung hai địa điểm hành hương hưởng ơn toàn xá trong Năm Thánh 2025.
11000 khách hành hương đến Trung tâm Bằng Sở
11000 khách hành hương đến Trung tâm Bằng Sở
Ngày 1.2.2025, khoảng 11.000 khách hành hương đã quy tụ về Trung tâm hành hương Bằng Sở, TGP Hà Nội để kính viếng thánh Phêrô Lê Tùy.
Giáo xứ Đức Bà Biển Hồ kỷ niệm 100 năm thành lập
Giáo xứ Đức Bà Biển Hồ kỷ niệm 100 năm thành lập
Kỷ niệm 100 năm thành lập giáo xứ Đức Bà Biển Hồ, giáo phận Kon Tum, Đức Giám mục giáo phận Aloisiô Nguyễn Hùng Vị đã đến dâng thánh lễ tạ ơn và cử hành bí tích Thêm sức cho 32 em thiếu nhi vào sáng ngày 3.2.2025.