ÐỨC TỔNG PHAOLÔ ÐÃ AN NGHỈ TRONG LÒNG ÐẤT MẸ: TƯỜNG THUẬT TANG LỄ ÐỨC TỔNG GIÁM MỤC PHAOLÔ BÙI VĂN ÐỌC

Trở về trong niềm tiếc thương

Sau khi tẩn liệm và hoàn tất các thủ tục từ Ý, lúc 18g53 phút ngày 15.3.2018, máy bay số hiệu EK392 của hãng hàng không Emirates Airlines thuộc Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất đã chở linh cữu Đức Tổng Giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc đáp xuống sân bay Tân Sơn Nhất, sớm hơn dự kiến ban đầu khoảng 30 phút. Từ ngay sát bãi đỗ, phóng viên CGvDT đã ghi nhận những hình ảnh đầu tiên khi máy bay từ từ lăn vào. Ngay lập tức, những hình ảnh này được phát trực tiếp trên trang Fanpage mang tên “Báo Công giáo và Dân tộc” và chỉ sau 5 phút, đã có hàng ngàn người xem cùng lúc. Không lâu sau đó, đoạn phim trực tiếp nói trên đã có hơn 1,2 triệu lượt người xem và khoảng 2,3 triệu lượt tương tác. Qua đó, có thể thấy được giáo dân Việt Nam mong ngóng từng giây phút để đón chờ vị chủ chăn trở về.

Chuyến bay EK 392 đưa Đức Tổng về VN

Ngay khi ra khỏi máy bay, linh cữu Đức Tổng liền được xe chuyên dụng đến rước đưa vào nơi làm các thủ tục cần thiết. Đức cha Giuse Đỗ Mạnh Hùng - Giám quản Tông tòa TGP. TPHCM, cha Inhaxiô Hồ Văn Xuân - Tổng Đại diện đã có mặt từ rất sớm để chờ đón thi hài Đức Tổng. Tại khu vực nhận linh cữu cách bãi đỗ máy bay khoảng 4 cây số, các nhà quản lý sân bay Tân Sơn Nhất đã rất ý nhị khi cho mở sẵn bài thánh ca “Hy lễ cuối cùng”. Không gian nơi đây bỗng trở nên lắng đọng và linh thiêng. Một nhân viên sân bay chia sẻ, sau nhiều năm làm việc, lần đầu tiên anh mới chứng kiến một khung cảnh đầy ấn tượng và xúc động như vậy. Các giấy tờ thường phải kéo dài khá lâu do qua nhiều khâu, nhưng hôm đó đã được các cơ quan chức năng trung ương và thành phố hỗ trợ hoàn thành rất nhanh chóng.

Đức Tổng Phaolô đã trở về đất mẹ trong sự tiếc thương ngậm ngùi của biết bao người con nơi giáo phận mình từng coi sóc. Đồng loạt tất cả nhà thờ trong TGP đã đánh chuông, tiếng chuông chào đón vị chủ chăn về lại với đàn chiên và tiếng chuông cũng chào tiễn biệt ngài lần sau cuối.

Đức cha Giám quản Giuse Đỗ Mạnh Hùng và cha Tổng Đại diện Inhaxiô Hồ Văn Xuân đã có mặt từ rất sớm để chờ đón thi hài Đức Tổng

Chỉ sau vài phút di chuyển vào tới khu vực thủ tục, linh cữu Đức Tổng được đưa lên xe để di chuyển về Tòa Tổng Giám mục. Nhiều nhóm tín hữu cũng đã đến đứng đợi sẵn, miệng không ngừng vang lời kinh nguyện, hòa lẫn tiếng khóc thương từ những dòng cảm xúc không thể kìm nén. Trò chuyện với một giáo dân nhà ở Thủ Đức, chúng tôi được biết, anh đọc báo CGvDT, biết ngày giờ linh cữu Đức Tổng sẽ về đến Việt Nam nên sau khi vừa tan ca làm, đã chạy vội về nhà chở vợ cùng cô con gái nhỏ để chờ đón người mục tử mình yêu mến. Đối với anh và gia đình, dù chẳng thể đến gần nhìn mặt ngài hay chạm tay vào quan tài, nhưng việc đứng đón chiếc xe tang đi qua cũng là cách thể hiện tình mến với vị chủ chăn trong những giờ sau chót. Còn bà Nguyễn Thị Hoa, giáo dân xứ Chợ Quán (TGP.TPHCM) lại tâm tình: “Nghe tin Đức Tổng mất, tôi cứ mở mạng lên coi đi coi lại hoài. Nhất là lúc tẩn liệm ngài, xem thấy thương quá. Có con trai làm trong kho hàng ở sân bay, tôi biết được địa điểm đón ngài và đến sớm để chờ”. Khi hay tin chỉ còn 30 phút nữa xe tang ra đến cổng, toàn bộ giáo dân xếp thành hàng, dàn sẵn hai bên đường và hát thánh ca, cầu nguyện cho Đức Tổng. Hàng trăm xe gắn máy đã túc trực, hòa cùng với đoàn rước thi hài Đức Tổng về Tòa Tổng Giám mục. Dọc theo tuyến đường Nguyễn Văn Trỗi - Nam Kỳ Khởi Nghĩa - Nguyễn Đình Chiểu mà đoàn xe đi ngang, rất đông giáo dân trật tự đứng đón, tay cầm nến, hoặc cho xe chờ sẵn để chầm chậm chạy theo một đoạn.

Tại Tòa Tổng Giám mục, trước đó vài tiếng, hàng ngàn tín hữu, tu sĩ cũng đã quy tụ về, càng gần đến tối, dòng người càng đông. Bà Đỗ Thị Nghiêm, giáo dân xứ Fatima Bình Triệu (TGP.TPHCM) đi xe ôm đến đây từ 3 giờ chiều để chuẩn bị dự lễ cho biết: “Tôi đến thật sớm để tìm cho mình chỗ thích hợp ngồi cầu nguyện cho Đức Tổng và cũng muốn tham dự nhiều giờ kinh. Khuya nay, tôi lại đi xe ôm về và ngày mai cũng sẽ sắp xếp để xuống nhà thờ Đức Bà viếng ngài”.

Thánh lễ tại nhà thờ Đức Bà

Nữ tu Anna Lê Thị Băng (Dòng Mến Thánh Giá Cái Nhum) là người có mối quan hệ họ hàng, biết Đức Tổng Phaolô từ nhỏ nên khi hay tin ngài mất đột ngột, dì sốc và hụt hẫng, không muốn tin điều đó là sự thật. “Trong cảm giácbuồn và thương tiếc vô ngần, tôi cứ trông mong và cầu nguyện sao cho linh cữu của Đức Tổng sớm được đưa về Việt Nam. Mấy chị em trong cộng đoàn chúng tôi đến đây sớm để chờ ngài. Thôi thì ý Chúa nhiệm mầu, mình không biết được, chỉ tin tưởng, phó thác và cầu nguyện cho Đức Tổng thật nhiều”, sơ Anna trải lòng. Bên di ảnh của Đức cố Tổng, một giáo dân còn nhờ chúng tôi chụp giùm bức ảnh để giữ làm kỷ niệm ghi dấu lần cuối cùng được ở gần trước khi tiễn đưa ngài về nơi an nghỉ.

Thánh lễ phát tang ở Tòa Tổng Giám mục do Đức cha Giuse Đỗ Mạnh Hùng chủ sự, đồng tế có Đức cha Louis Nguyễn Anh Tuấn - Giám mục Phụ tá TGP, cha TĐD Inhaxiô Hồ Văn Xuân và đông đảo linh mục, tu sĩ, cộng đoàn Dân Chúa. Trong phần giảng lễ, Đức cha Louis chia sẻ về những kỷ niệm với Đức Tổng Phaolô trong chuyến hành hương Ad Limina viếng mộ hai thánh tông đồ Phêrô và Phaolô. Từ hình ảnh Chúa Giêsu đã vượt qua mọi cám dỗ để thắng được chính mình và đi hết chặng đường cứu độ nhân loại; thánh Phaolô đã can đảm chịu chém đầu để làm chứng cho Chúa…; Đức cha Phụ tá liên hệ đến Đức Tổng Phaolô, dù biết sức mình đã yếu nhưng vẫn luôn vui trong Chúa để đi hết chặng đường: Gặp gỡ Đức Thánh Cha, xưng tội, cầu nguyện tại mộ thánh Phêrô và Phaolô, chủ tế thánh lễ tại đền thờ Thánh Phaolô Ngoại Thành. Sau lễ, ngài chúc cộng đoàn ra đi bình an nhưng chính ngài cũng đã bình an về Nhà Cha…

Tại Tòa Tổng Giám mục

Nụ cười hiền hậu chào đón người bốn phương

5g15 sáng 16.3, xe tang đưa linh cữu Đức Tổng Phaolô từ Tòa Tổng Giám mục đến nhà thờ Đức Bà Sài Gòn bắt đầu chuyển bánh. Trước đó, tại Tòa Tổng Giám mục đã có rất đông tín hữu đứng đợi để tiễn chân ngài. Ở nhà thờ Đức Bà Sài Gòn cũng thế, các linh mục, tu sĩ và giáo dân xếp hàng quanh khu tượng đài Đức Bà Hòa Bình và dọc lối ra vào nhà thờ, tay cầm nến. Trước ngôi thánh đường cổ kính, di ảnh Đức cố Tổng Phaolô trong vòng hoa hoa lớn, với nụ cười hiền hậu quen thuộc như đang chào đón cộng đoàn.

Thánh lễ cầu nguyện cho ngài tại nhà thờ Đức Bà được cử hành lúc 6g do cha Tổng Đại diện Inhaxiô Hồ Văn Xuân chủ tế cùng hơn 150 linh mục, hàng ngàn tu sĩ nam nữ, bà con giáo dân đến từ khắp nơi. Trong nhà thờ vào giờ lễ không còn một ghế trống, người tham dự còn đứng kín cả hai bên khu vực dành để cầu nguyện thường ngày.

Giảng lễ, cha Giuse Bùi Công Trác - Giám đốc Đại Chủng viện Thánh Giuse Sài Gòn nhìn lại con đường Đức Tổng đã đi, cho thấy ngài đã “theo Chúa và trung thành với Chúa đến hơi thở cuối cùng trong niềm tin”. Cha Giuse nhấn mạnh câu khẩu hiệu mà Đức Tổng đã chọn (Chúa là nguồn vui của con), và dẫn ra từng sự kiện, biến cố trong cuộc đời ngài gắn với câu châm ngôn này, từ những năm tháng đầu của đời dâng hiến cho đến lúc trở về với Chúa…

Sau thánh lễ, phái đoàn các giáo phận trong cả nước, đại diện chính quyền, các ban ngành đoàn thể cùng tín hữu trong và ngoài TGP đã đến viếng Đức cố Tổng Phaolô, gởi vòng hoa, ghi sổ tang chia buồn với người thân cùng đại gia đình Tổng giáo phận suốt ngày 16.3.2018.

Trong lời chia sẻ khi viếng vào buổi chiều 16.3, Đức cha Phụ tá giáo phận Xuân Lộc Gioan Đỗ Văn Ngân đã nhắc lại buổi giảng lễ cuối cùng của Đức Tổng tại nhà thờ Thánh Phaolô Ngoại Thành: “Lời chúc anh chị em ra đi bình an cuối lễ của ngài cũng như ngài ra đi bình an sau đó là những hình ảnh và cảm xúc khó quên. Đức Tổng như mẫu gương một người cha - người cha sống trọn bổn phận mục tử và dốc toàn bộ sức lực đến cùng…”. Đức cha Gioan cũng nhớ về Đức Tổng Phaolô như một người thầy rất gần gũi, không chỉ với học trò mà tất cả những ai khi đã gặp cũng cảm nhận được sự thân thiện, đơn sơ của ngài.

Đức Hồng y Phêrô Nguyễn Văn Nhơn, TGM TGP Hà Nội dẫn đầu phái đoàn của TGP Hà Nội cũng tâm tình tại buổi viếng: “Tuy rằng đoạn đường từ Hà Nội vào Sài Gòn rất xa nhưng chúng tôi không có cách biệt với Đức Tổng Phaolô, là vì những giây phút cuối cùng, anh em đã chia sẻ một cuộc hành hương rất đáng ghi nhớ và chúng tôi cũng đã đồng tế với ngài trong thánh lễ cuối cùng tại nhà thờ Thánh Phaolô ngoại thành. Hình ảnh của những giây phút cuối cùng đó luôn gắn chặt trong tâm trí, chúng tôi cũng muốn đến đây để nói lên sự hiệp thông trong Hội Thánh, sự hiệp thông giữa các giáo phận, giữa các giám mục và sự hiệp thông của những người anh em. Đến đây để hiệp thông trong lời cầu nguyện và chia sẻ với anh chị em; để cùng tuyên xưng niềm tin rằng Chúa đã đoái thương đón nhận người con Ngài đã thánh hiến, đã sai đi và bây giờ gọi về với Ngài. Một chặng đường rất dài và gian khổ nhưng người con đó đã trung thành vì luôn luôn sống trong niềm vui: Thiên Chúa là nguồn vui của con…”.

Còn Đức cha Mátthêu Nguyễn Văn Khôi, Giám mục GP Qui Nhơn thì cảm nhận bản thân mình cũng có những gắn bó, tâm tình rất chân thành trong những cuộc gặp với Đức Tổng Phaolô và nguyện chúc Đức Tổng mãi yên vui bên Tòa Chúa trên Nước Trời.

Ðêm cuối cùng ở Trung tâm Mục vụ

20g ngày 16.3, nghi thức di quan linh cữu Đức Tổng Phaolô từ nhà thờ Đức Bà sang Trung tâm Mục vụ TGP.TPHCM được cử hành. Đoàn rước dẫn đầu là Đức cha Giuse Đỗ Mạnh Hùng, Đức cha Louis Nguyễn Anh Tuấn, cha Inhaxiô Hồ Văn Xuân, theo sau là di ảnh Đức Tổng và xe tang cùng gần 10.000 người bao gồm linh mục, tu sĩ, giáo dân. Những người con của Tổng giáo phận đã xếp thành 4 hàng dài, đi bộ chầm chậm và đều trên đoạn đường hơn một cây số. Hình ảnh đoàn người đầu đội tang, tay cầm nến trang nghiêm và sốt sắng thu hút mọi ánh nhìn từ người dân hai bên đường. Trên các tòa nhà cao tầng, các trung tâm giải trí, rất nhiều người cũng dừng lại hướng về xe tang. Suốt hơn 1 tiếng, cộng đoàn vừa đi, vừa hát thánh ca, có tốp nguyện kinh cầu cho Đức Tổng. Những giọt nước mắt rơi, không phải chỉ nơi thân nhân của Đức Tổng mà còn của giáo dân, tu sĩ… Tại Trung tâm Mục vụ, nhiều người cũng đã đợi sẵn trong khu vực lễ đài. Bà Trần Thị Thúy Hằng, giáo dân xứ Đa Minh, GP Xuân Lộc, từ Đồng Nai xuống dự lễ, xúc động nói: “Còn nhớ cách đây không lâu, chỉ mới 2 tháng trước, Đức Tổng khỏe mạnh và dâng lễ kỷ niệm hôn phối cho một cặp đôi tại giáo xứ tôi. Vậy mà giờ đây ngài đã ra đi. Dù không phải con dân của giáo phận này nhưng tôi cũng xuống đây để dự lễ bởi với tôi, cha là mục tử, là người cha khả kính và có chiều sâu”.

Thánh lễ cầu nguyện diễn ra sau đó do Đức cha Giuse Đỗ Mạnh Hùng chủ tế, linh mục Phaolô Vũ Chí Hỷ (dòng Thánh Thể), người con thiêng liêng của Đức cố Tổng giảng lễ. Mở đầu bài giảng, cha Phaolô bày tỏ cảm xúc xao xuyến bàng hoàng, hụt hẫng trước sự ra đi đột ngột của Đức Tổng Phaolô. Nhưng liền sau đó, cha cũng cho thấy trong khung cảnh phụng vụ này và trong cõi tê tái muộn phiền ấy đã toát lên một bầu khí thật linh thánh, một sự bình an trầm lắng, ấm áp. Ngài xác tín chỉ cần niềm tin, lòng mỗi người có thể chấp cánh vươn cao, vượt trên mọi lẽ thường tình tự nhiên của sự chết, để tâm trí cuốn hút vào sự bình an. Chính niềm tin này đã quy tụ mọi người từ muôn phương lại với nhau, trong sự hiệp thông, an ủi lẫn nhau, không còn buồn phiền. “Nếu có lòng tin, chúng ta mới thấy rằng, tuy Đức Tổng Phaolô còn nằm đây, trong thân xác bất động, nhưng dường như chưa khuất bóng, khuất dạng, mà càng sáng tỏ một sự hiện diện rất sinh động. Một người tưởng đã xa xôi, xa vắng ngàn trùng, nay bỗng lại về gần gũi, kề cận đích thân và đích thực hơn bao giờ hết, làm vơi dần những nỗi than khóc đợi trông…”, cha Phaolô xúc động chia sẻ. Cha cũng nhìn thấy ở Đức Tổng Phaolô vừa như một người thầy trí thức, uyên thâm, vừa như một người cha khả kính. Và chính lúc này, hình ảnh người thầy, người cha ấy lại hiện lên “nhiều khi thật đơn giản, trình bày đề tài khúc chiết rõ ràng thuận lý, và cũng có nhiều khi nhiệt thành thẳng thắn, nghiêm nghị trong cách ứng xử theo đầu óc phê phán. Ấy thế, mà sau đó lại dịu dàng, bao dung như người mẹ hiền sẵn sàng lắng nghe, đồng cảm, xuề xòa, và không câu nệ hình thức. Nhưng cũng phải nhận rằng, đôi khi ngài siêu quá, hay siêu quá đến siêu thực lãng đãng, đến độ thường lãng quên nhiều sự việc chi li ở đời…”.

Dịp này, cha Phaolô cũng nhớ lại tác phẩm thần học đầu tiên của Đức Tổng Phaolô trong những năm đầu đời giảng dạy (cuốn “Tặng phẩm thần linh: Bí tích Thánh Thể cho con người mọi thời đại”) cùng tác phẩm nổi bật viết chung với nhiều cha giáo có tựa “Thiên Chúa Cha, Đấng giàu lòng thương xót”, và tuyển tập được coi là tác phẩm cuối cùng “Tôi biết tôi đã tin vào ai” (2Tm 1,12). Cuối bài giảng, mượn lời thứ hai trong bảy lời thương khó của Chúa Giêsu khi chịu đóng đinh trên đồi Golgotha xưa: “Quả thật, tôi nói cho anh biết: ngay hôm nay, anh sẽ ở trên Thiên Đàng với tôi” (Lc 23,43), người con thiêng liêng của Đức cố Tổng Phaolô thủ thỉ với cha mình: “Cha ơi! Hôm nay cha sẽ ở trên Thiên Đàng với Chúa. Cha ơi! Hôm nay, với Chúa, cha sẽ ở trên Thiên Đàng”.

Buổi tối tại Trung tâm Mục vụ, hàng trăm bạn trẻ canh thức quanh linh cữu cố Tổng Phaolô để cầu nguyện. Họ hát thánh vịnh, thánh ca và nhắc cho nhau nghe kỷ niệm về người cha chung, về lời dạy của ngài trong những lần Đại hội giới trẻ TGP, trong dịp dâng lễ tại giáo xứ của ai đó. Họ tiếc nuối vì chỉ còn vài ngày nữa, Đại hội giới trẻ mùa Chay như thông lệ hằng năm sẽ tổ chức và người trẻ không còn được gặp lại vị cha chung để nghe tâm tình.

Tiễn biệt vị cha chung

Sáng sớm 17.3, nhiều tín hữu, linh mục, tu sĩ từ khắp các giáo xứ trong TGP.TPHCM, GP Đà Lạt (quê nhà của ngài), GP Mỹ Tho (nơi ngài từng làm Giám mục Chánh tòa từ năm 1999-2013) cùng nhiều giáo phận khác đã đổ về Trung tâm Mục vụ để dự thánh lễ tiễn đưa vị cha chung về nơi an nghỉ cuối cùng. Khuôn viên Trung tâm Mục vụ và sân Đại Chủng viện Thánh Giuse trước giờ lễ đông nghẹt người. Trên hành lang dãy lầu và sân thượng nhìn ra lễ đài của Nhà Truyền thống, giáo dân cũng đứng, ngồi chật kín. Ước tính có tối thiểu 12 ngàn người có mặt trong thánh lễ an táng Đức Tổng Phaolô. Bà Phạm Thị Châu (Giáo xứ Tân Quới, GP Mỹ Tho) đi từ Đồng Tháp lên trước một ngày, ngủ lại Trung tâm Mục vụ canh thức suốt đêm 16.3 bồi hồi nói: “Trước đây Đức cha phục vụ ở giáo phận Mỹ Tho, mình là con dân giáo phận đến đưa tiễn Đức cha cũng là lẽ dĩ nhiên. Thêm vào đó, mình cũng quý ngài ở nét thân thiện, bình dân. Nghe Đức cha mất thấy thương tiếc lắm. Chúa rước ngài đi sớm quá, phải chi để ngài ở lại thêm thời gian để phục vụ Giáo hội…”. Bà Nguyễn Thị Tiến, 82 tuổi, nhà ở Phương Lâm (Đồng Nai) bắt xe đi cùng con cháu từ sáng sớm. Trong lúc chờ đến giờ lễ, ngồi ở góc hành lang của dãy nhà Học viện Mục vụ, bà mở tập sách hát mỏng được phát, lật bìa sau để đọc lại tiểu sử của Đức Tổng Phaolô rồi lần túi lấy tràng hạt ra lần chuỗi, đọc kinh cầu nguyện cho linh hồn Phaolô. Chị Nguyễn Thị Lan, 26 tuổi thì từ hơn 5 giờ sáng đã chạy xe máy từ quận 12 lên Trung tâm Mục vụ. Dù chưa được tiếp xúc gần với Đức Tổng Phaolô, chỉ biết ngài trong những lần về xứ cử hành nghi thức Thêm sức cho thiếu nhi, nhưng trong chị, tự nhiên cảm thấy rất quý mến vị cha chung. Qua Facebook, biết tin Đức Tổng Phaolô mất và ngày giờ diễn ra lễ an táng nên chị đã thu xếp đi dự. Ở một góc khác, chúng tôi bắt gặp một người cha dắt theo cậu con trai tầm 10 tuổi đi lễ, anh nhỏ giọng dặn con: “Con phải nghiêm túc dự lễ, cầu nguyện với Chúa cho Đức cha rồi cầu xin Đức cha bầu cử với Chúa cho con được khỏe mạnh, mau lớn…”.

Ước tính có tối thiếu 12 ngàn người có mặt trong thánh lễ an táng

Thánh lễ an táng diễn ra lúc 8 giờ sáng, do Đức cha Giuse Nguyễn Chí Linh, Chủ tịch HĐGMVN, Tổng Giám mục TGP Huế chủ sự; đồng tế có ĐHY GB. Phạm Minh Mẫn, ĐHY Phêrô Nguyễn Văn Nhơn và hơn 30 Giám mục, 800 linh mục trong và ngoài giáo phận. Đến dự lễ cũng có sự tham dự của bà Võ Thị Dung (Phó bí thư Thành ủy TPHCM), bà Nguyễn Thị Lệ và ông Nguyễn Ngọc Phong (Ban Dân vận Thành ủy TPHCM), ông Lê Minh Khánh (Vụ trưởng Vụ Công giáo - Ban Tôn giáo Chính phủ), đại diện một số tôn giáo bạn…

Sau lời chia buồn của Đức cha Chủ tịch HĐGMVN cùng gia đình TGP.TPHCM và linh tông, huyết tộc của Đức cố Tổng Phaolô, các giám mục đã đứng chung quanh linh cữu và niệm hương kính người quá cố. Cha Phanxicô Xaviê Lê Văn Nhạc - Chủ tịch Hội đồng Linh mục TGP đọc lại tiểu sử Đức Tổng Phaolô; kế đến là thư chia buồn của Đức Thánh Cha Phanxicô và Bộ Loan Báo Tin Mừng cho các dân tộc do cha Chưởng ấn Phêrô Kiều Công Tùng công bố; Giám đốc Đại Chủng viện Thánh Giuse, cha Giuse Bùi Công Trác đọc thư chia buồn của Đức Hồng y Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh Pietro Parolin.

Nghi thức tiễn biệt

Trong bài giảng lễ, Đức Hồng y Phêrô Nguyễn Văn Nhơn đã có những chia sẻ rất thân tình về Đức Tổng Phaolô, cho thấy rõ nét ngài là “con người cầu nguyện” và là người sống tinh thần “đối thoại cứu độ” cho đến giây phút chót, ý tưởng mà ngài đã đón nhận từ Công đồng Vaticanô II. Đức Hồng y Phêrô nhìn nhận rằng, Đức Tổng Phaolô đã sống với lý tưởng, với sự xác tín của mình bởi “Nếu không có đối thoại và đối thoại cứu độ thì không có Thiên Chúa và không có ơn cứu độ…”. Vị chủ chăn giáo phận Hà Nội đã khép lại bài giảng trong sự chân thành: “Nếu Đức Tổng Phaolô muốn nói với chúng ta đang hiện diện nơi đây một lời mà khi nằm xuống, ngài chưa nói được thì xin phép Đức Tổng Phaolô, với tư cách là một người anh, tôi tưởng rằng lời cha nói sẽ là lời này, trích từ Thư của thánh Phaolô (2Tm 4,7):Tôi đã chiến đấu trong cuộc thi đấu cao đẹp, đã chạy hết chặng đường, đã giữ vững niềm tin”.

Sau lời nguyện hiệp lễ, thay mặt TGP.TPHCM, cha Tổng Đại diện Inhaxiô đã tâm tình lần cuối với vị chủ chăn, và Đức cha Giám quản Giuse cũng nói lời tri ân Thiên Chúa cùng những người đã có lòng yêu thương phân ưu với TGP, cầu nguyện cho vị cha chung.

Nghi thức tiễn biệt do Đức cha Antôn Vũ Huy Chương, Giám mục GP Đà Lạt cử hành và nghi thức hạ huyệt được Đức cha Phêrô Nguyễn Văn Khảm, Giám mục GP Mỹ Tho chủ sự. Thi hài Đức cố Tổng Phaolô đã được an táng ở nhà nguyện cổ trong khuôn viên Trung tâm Mục vụ, bên cạnh Đức cố TGM Phaolô Nguyễn Văn Bình và Đức cố Giám mục phụ tá Louis Phạm Văn Nẫm.

Nghi thức hạ huyệt

Buổi trưa, nắng đã lên cao, nhưng dòng người xếp hàng vào viếng mộ của Đức cố Tổng Phaolô ngỡ như không dứt. Ca đoàn đã xếp sách hát ra về mà đâu đó, trong lòng mỗi tín hữu dự lễ như vẫn còn vọng ngân câu hát: “Nếu hạt lúa mì rơi xuống đất không chết đi, không thối đi thì nó chỉ trơ trọi một mình thôi. Và nếu hạt lúa mì rơi xuống đất mà chết đi, mà thối đi thì nó sẽ sinh ra nhiều bông hạt…” (Hạt giống tình yêu - Phương Anh).

Bài và ảnh: Nhóm PV Báo Công giáo và Dân tộc thực hiện

Trong suốt những ngày tang lễ diễn ra, người tham dự dễ bắt gặp hình ảnh giọt nước mắt lăn dài trên mi người thân Đức cố Tổng Phaolô. Hơn ai hết, với họ, đây là một mất mát rất lớn. Người cháu họ của Đức Tổng là nữ tu Maria Phanxicô Bùi Thị Thương, dòng Thừa sai Bác Ái Vinh, cho biết đã “nhói tim” khi nghe tin cậu mình qua đời:“Lần cuối cùng tôi gặp cậu là vào tháng 10.2016, trong dịp họp mặt của họ tộc. Lúc đó có gần như đầy đủ thành viên của đại gia đình. Biết tôi đang ở tại cộng đoàn vùng xa cùng bà con nghèo, cậu còn nhắn nhủ cố gắng phục vụ, truyền giáo cho nhiều người biết Chúa. Hai cậu cháu còn nói chuyện về mục vụ, những khó khăn, thử thách… Tôi nhắc cậu giữ sức khỏe, nhất là về tim mạch. Nghe tin cậu về với Chúa, tôi đã thật sự giật mình, không tin, nghe như tim mình đau nhói. Năm vừa rồi, họ hàng cũng quy tụ về Đà Lạt kính nhớ tổ tiên, tôi bận mục vụ tại Nghĩa Đàn, Nghệ An nên có hẹn là sau khi thu xếp được sẽ về và ghé Sài Gòn thăm cậu. Nhưng bây giờ thì lỡ mất rồi…”.

CA ÐOÀN TỔNG HỢP NHÀ THỜ ÐỨC BÀ

Đảm nhận phụng vụ thánh nhạc trong thánh lễ an táng Đức cố Tổng Phaolô là ca đoàn tổng hợp do ca đoàn Đồng Tâm nhà thờ Chánh tòa Đức Bà Sài Gòn phụ trách kết hợp với ca viên các ca đoàn giáo xứ, tu sĩ nam nữ trong nhiều hội dòng. Anh Vũ Tuấn Hiếu, ca viên, giáo dân xứ Bình Thái (Q.8) cho biết, ngay khi hay tin Đức Tổng qua đời và có chương trình tang lễ thì nhóm họp gấp:“Thời gian tập hát diễn ra trong bầu khí gấp rút từ thứ hai, 12.3 đến tối thứ tư, 14.3 tại nhà thờ Chánh tòa. Lúc tập, khoảng 350 - 400 người tham gia. Mọi người đặt nhiều cảm xúc vô bài hát. Đức Tổng là vị cha chung của giáo phận nên ít nhiều ai cũng có tình cảm. Riêng tôi, có chút tiếc nuối vì bao nhiêu ấp ủ của ngài còn đang dang dở thì đã được Chúa cất về, nhưng ý Chúa nhiệm mầu. Mỗi lời hát tôi luôn đặt cảm xúc và lòng thương nhớ, cầu nguyện cho Đức Tổng”.

CHUNG TAY GÓP SỨC

Tang lễ Đức Tổng Phaolô được tổ chức đơn giản mà trang trọng, ấm cúng. Các ban ngành, đoàn thể đến viếng đã được sắp xếp, bố trí nhanh gọn để mỗi đoàn không phải chờ lâu. Sau khi viếng, từng cá nhân, hội nhóm, đoàn thể được hướng dẫn lối ra để không khí lễ tang được tôn nghiêm, trật tự…

Trong những ngày diễn ra tang lễ Đức Tổng Phaolô lần lượt tại các địa điểm Tòa Tổng Giám mục, nhà thờ Đức Bà, Trung tâm Mục vụ TGP đều có các nhóm phục vụ thức ăn, nước uống miễn phí cho các thành phần đến thăm viếng. Cụ thể, từ chiều tối 15.3, tại Tòa Tổng Giám mục, khi các nhóm giáo dân đến sớm cũng như các linh mục, tu sĩ từ khắp nơi bắt đầu tập trung về đây đón linh cữu Đức Tổng Phaolô trở về, ban Caritas của giáo phận đã chuẩn bị sẵn nước uống, cà phê, khăn giấy. Hàng ngàn chai nước đã được phát ra trong suốt thời gian diễn ra các nghi thức tang lễ tại Tòa Tổng Giám mục. Ngay trong đêm canh thức đầu tiên, những phần nước uống, bánh mì cũng luôn sẵn sàng trao tay đến bất cứ ai cần đến. Ban phục vụ đã chuẩn bị từ 2g chiều và phục vụ suốt đêm cho đến sáng 16.3, khi di quan Đức cố Tổng.

Khu vực hậu cần tại nhà thờ Đức Bà do 8 ca đoàn của giáo xứ Đức Bà luân phiên phục vụ cà phê, nước ngọt, nước uống. Vì thời điểm đón tiếp khách viếng xa gần ở nơi này diễn ra cả ngày, trời lại nắng gắt nên ngoài nước uống, nhóm còn phát thêm khăn lạnh cho những ai có nhu cầu. Các thành viên tình nguyện đã có mặt chuẩn bị từ sáng sớm ngày 16.3 và công việc kết thúc khi đoàn rước linh cữu bắt đầu di chuyển từ nhà thờ Đức Bà đến Trung tâm Mục vụ. Ngoài ra, các thành viên tình nguyện còn tham gia phụ giúp nhiều công việc khác như tiếp tân, hướng dẫn, chuẩn bị nến cho buổi rước nến....

Tại Trung tâm Mục vụ, từ đầu giờ chiều ngày 16.3 cho đến khi kết thúc thánh lễ an táng, có nhóm giáo dân tình nguyện hơn ba mươi người thuộc giáo xứ Hợp An (hạt Xóm Mới, TGP.TPHCM) túc trực để phục vụ. Trong suốt thời gian này, ngoài nước uống gồm nước lọc, cà phê, nước ngọt..., còn có các món ăn nhẹ cho tối canh thức, ăn sáng và buổi trưa ngày 17.3. Các phần ăn được chuẩn bị gồm bánh mì, mì gói, bánh ngọt... Được biết, nước uống đóng chai là sản phẩm của giáo xứ Hợp An, riêng cà phê, thức uống, các món nhẹ cũng như toàn bộ máy móc, thiết bị đều do công ty cà phê Trần Quang tài trợ. Ước chừng tại Trung tâm Mục vụ có khoảng 15 ngàn phần thức ăn và nước uống được phục vụ.

Riêng về y tế, luôn có xe cấp cứu cũng như bác sĩ, điều dưỡng thuộc Bệnh viện Thánh Mẫu sẵn sàng can thiệp. Rất may trong suốt những ngày diễn ra tang lễ, không có ca cấp cứu nào do ngạt thở, đuối sức... xảy ra. Khu vực gần nhà thờ Đức Bà và trước Trung tâm Mục vụ trong thời gian thi hài Đức Tổng được quàn tại đây, đội giữ xe của nhóm Thanh niên xung phong đã tích cực phục vụ miễn phí khách đến viếng và đi lễ.

Tất cả những công việc phục vụ thầm lặng phía sau tang lễ luôn được mỗi cá nhân tham gia hết mình, trong một tập thể luôn nhanh nhẹn, ân cần để những ngày cuối cùng của Đức Tổng tại Sài Gòn, mọi việc đã diễn ra thật thuận lợi.

“Khi đang tham dự thánh lễ Ðức Mẹ Mễ Du tại nhà thờ Huyện Sỹ và nghe tin Ðức Tổng Phaolô đột ngột được Chúa gọi về, tôi rất buồn. Dù chưa hề có dịp tiếp xúc hay có kỷ niệm gì với ngài nhưng trong tâm tình con chiên của Tổng giáo phận, tôi cũng cảm thấy hụt hẫng, cảm giác như là mình vừa mất đi người cha tinh thần. Tôi ngóng chờ ngài được đưa về Việt Nam và xin vào ca đoàn để hát lễ. Ðêm thứ sáu, tôi hòa mình cùng đoàn người rước ngài từ nhà thờ Ðức Bà về Ðại Chủng viện, mọi người di chuyển rất trật tự tạo nên bầu khí thật trang nghiêm. Hôm sau lễ tang, tôi cảm nhận như một buổi họp mặt thân tình chứ không phải là buổi chia tay, giống như Chúa đã sắp đặt để đoàn con đoàn tụ, thật ấm cúng. Tôi lại hiểu hơn về ngài khi nghe Ðức Hồng y Phêrô giảng lễ, và đã khóc vì nghe lời trối của ngài cho cha Tổng Ðại diện: Ráng hoàn thành nhà thờ Ðức Bà cho đẹp….” - Chị Ðinh Trần Hoàng Quyên (Gx Chợ Ðũi, TGP.TPHCM)

Tối 15.3, trên đường đưa linh cữu Ðức cố TGM Phaolô từ sân bay về Tòa Tổng Giám mục, chúng tôi đã chứng kiến một nhóm giáo dân quy tụ sẵn hai bên cầu Công Lý để tưởng niệm vị cha chung của mình. Họ là những giáo dân gx Công Lý gần cầu, đứng lặng lẽ cầm nến và di ảnh Ðức Tổng, cùng nhau chờ đợi xe tang đi qua. Trước đó, khi nhận được tin Ðức Tổng qua đời, giáo xứ đã treo băng rôn tím có in dòng chữ thương tiếc ở phía trước nhà thờ và có những thánh lễ cầu nguyện cho ngài. Ðến ngày ngài về, chiếc băng rôn này được tháo xuống, cùng theo giáo dân đi rước vị cha chung. Linh mục Gioan Baotixita Trần Văn Nhủ (chánh xứ Công Lý) cho hay, giáo xứ có kêu gọi thêm cả giáo dân xứ Xóm Lách (TGP. TPHCM) đi cùng nên số lượng khoảng 200 người. Tối hôm đó trời trở gió, những cây nến trên tay mọi người cứ chực lịm tắt. Mỗi đợt gió lớn thổi qua làm nến tắt thì mọi người lại chuyền tay nhau cây nến cháy để thắp lại ngọn lửa ấm. Cha Nhủ chia sẻ: “Giáo xứ tổ chức buổi đón rước trong trang nghiêm, dưới ánh nến lung linh này là để bày tỏ lòng yêu mến, biết ơn và thương tiếc đối với Ðức Tổng”.

Thiên Lý



Chia sẻ:

Bình luận

có thể bạn quan tâm

Hãy  là những người hành hương của hy vọng
Hãy là những người hành hương của hy vọng
Khoảng 11.000 khách hành hương đã đến Trung tâm hành hương Bằng Sở, TGP Hà Nội để kính viếng thánh Phêrô Lê Tùy
Thánh lễ kỷ niệm hôn phối 25 năm, 50 năm
Thánh lễ kỷ niệm hôn phối 25 năm, 50 năm
Đức Giám mục giáo phận Giuse Đỗ Quang Khang đã chủ tế thánh lễ kỷ niệm hôn phối 25 năm, 50 năm cho 68 đôi vợ chồng tín hữu.
Bài học từ khổ đau, bệnh tật
Bài học từ khổ đau, bệnh tật
Ngày 11.2.2025 sắp tới là ngày lễ Đức Mẹ hiện ra tại Lộ Đức. Vào dịp này, Giáo hội hoàn vũ long trọng cử hành lễ nhớ Đức Mẹ Maria, Mẹ Thiên Chúa, Đấng đã hiện ra với Thánh nữ Bernadette.
Hãy  là những người hành hương của hy vọng
Hãy là những người hành hương của hy vọng
Khoảng 11.000 khách hành hương đã đến Trung tâm hành hương Bằng Sở, TGP Hà Nội để kính viếng thánh Phêrô Lê Tùy
Thánh lễ kỷ niệm hôn phối 25 năm, 50 năm
Thánh lễ kỷ niệm hôn phối 25 năm, 50 năm
Đức Giám mục giáo phận Giuse Đỗ Quang Khang đã chủ tế thánh lễ kỷ niệm hôn phối 25 năm, 50 năm cho 68 đôi vợ chồng tín hữu.
Bài học từ khổ đau, bệnh tật
Bài học từ khổ đau, bệnh tật
Ngày 11.2.2025 sắp tới là ngày lễ Đức Mẹ hiện ra tại Lộ Đức. Vào dịp này, Giáo hội hoàn vũ long trọng cử hành lễ nhớ Đức Mẹ Maria, Mẹ Thiên Chúa, Đấng đã hiện ra với Thánh nữ Bernadette.
Hành hương đầu tháng Hai tại đền thánh Đức Mẹ Bãi Dâu
Hành hương đầu tháng Hai tại đền thánh Đức Mẹ Bãi Dâu
Khai mạc ngày hành hương đầu tháng Hai tại đền thánh Đức Mẹ Bãi Dâu, Đức cha Emmanuel Nguyễn Hồng Sơn, Giám mục giáo phận Bà Rịa đã chủ tế thánh lễ vào lúc 10 giờ sáng 1.2.2025
Viếng mộ Đức cha Retord Liêu nhân dịp đầu Xuân
Viếng mộ Đức cha Retord Liêu nhân dịp đầu Xuân
Sáng ngày 2.2.2025, đông đảo tín hữu đã có mặt tại giáo họ Đồng Bầu, giáo xứ Khoan Dụ, giáo phận Phát Diệm để đến viếng mộ Đức cha Retord Liêu nhân dịp đầu Xuân và tham dự thánh lễ cầu bình an cho năm mới.
Giáo phận Vĩnh Long bổ sung 2 điểm hành hương trong Năm Thánh
Giáo phận Vĩnh Long bổ sung 2 điểm hành hương trong Năm Thánh
Ngày 4.2.2025, văn phòng Tòa Giám mục Vĩnh Long thông báo Đức cha Phêrô Huỳnh Văn Hai, Giám mục giáo phận Vĩnh Long đã quyết định bổ sung hai địa điểm hành hương hưởng ơn toàn xá trong Năm Thánh 2025.
11000 khách hành hương đến Trung tâm Bằng Sở
11000 khách hành hương đến Trung tâm Bằng Sở
Ngày 1.2.2025, khoảng 11.000 khách hành hương đã quy tụ về Trung tâm hành hương Bằng Sở, TGP Hà Nội để kính viếng thánh Phêrô Lê Tùy.
Giáo xứ Đức Bà Biển Hồ kỷ niệm 100 năm thành lập
Giáo xứ Đức Bà Biển Hồ kỷ niệm 100 năm thành lập
Kỷ niệm 100 năm thành lập giáo xứ Đức Bà Biển Hồ, giáo phận Kon Tum, Đức Giám mục giáo phận Aloisiô Nguyễn Hùng Vị đã đến dâng thánh lễ tạ ơn và cử hành bí tích Thêm sức cho 32 em thiếu nhi vào sáng ngày 3.2.2025.
Thiếu nhi vui Xuân: “Gieo mầm đức tin”
Thiếu nhi vui Xuân: “Gieo mầm đức tin”
Đây là chủ đề của hội chợ Xuân 2025 dành cho thiếu nhi tại giáo xứ Sở Kiện, TGP Hà Nội. Chương trình được tổ chức vào ngày 1.2.2025, nhằm ngày Mồng Bốn Tết.