Ngày 9.5.2024, qua Sắc chỉ có tựa đề “Spes Non Confudit”, có nghĩa là “Niềm Hy vọng không làm thất vọng”, Đức Thánh Cha Phanxicô đã chính thức công bố Năm Thánh 2025 của Giáo hội Công giáo. Đây là Năm Thánh thường lệ thứ 27 trong lịch sử Giáo hội. Dù Năm Thánh 2025 có chủ đề về Hy Vọng, nhưng Năm Thánh luôn là một năm nhằm hoán cải và canh tân đời sống, một năm mời gọi hòa giải với Thiên Chúa và tha nhân.
Thông thường, các tín hữu sám hối nhận được ơn hòa giải với Thiên Chúa qua Bí tích Giải tội, còn được gọi là Bí tích Hòa giải hoặc Bí tích Giao hòa. Nhưng muốn được ơn hòa giải với Thiên Chúa thì điều kiện tất yếu là phải hòa giải với tha nhân, như trong Kinh duy nhất Chúa Giêsu đã dạy: “Xin tha nợ chúng con như chúng con cũng tha kẻ có nợ chúng con”. Chính nhờ hòa giải mà có được bình an trong tâm hồn mỗi người và có được hòa bình trong cộng đồng nhân loại.
Thái độ hòa giải với tha nhân gây ấn tượng nhất đối với tôi là lời xin lỗi của Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II trong Năm Thánh 2000. Vào ngày 12.3.2000, ngỏ lời với hàng ngàn người hiện diện tại quảng trường Thánh Phêrô, Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II đã làm nên lịch sử khi thực hiện một việc thú tội thật cảm động. Ngài nhắc đến các cuộc Thập Tự Chinh, Tòa Án Dị Giáo và những hành vi sai lầm chống lại người Do Thái, coi thường phụ nữ và nhóm thiểu số… Đức Thánh Cha nói: “Chúng ta khiêm tốn xin được tha thứ vì mỗi người, trong lối hành xử của mình, đã góp phần gây ra những sự xấu ấy, và đồng thời cũng làm xấu đi bộ mặt Giáo hội. Đồng thời, khi thú nhận tội lỗi của mình, chúng ta cũng hãy tha thứ cho những lỗi lầm mà người khác đã gây ra cho mình”.
Thực ra, trong triều đại giáo hoàng của mình, Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II đã công khai xin lỗi hơn 100 lần về những hành động sai trái của Giáo hội Công giáo, nhưng những lời xin lỗi và sám hối của ngài vào Năm Thánh 2000 là một trong những khía cạnh mới mẻ nhất. Nhưng đây cũng là khía cạnh bị phản đối nhiều nhất, đặc biệt từ những người thủ cựu vốn xem hành động của ngài làm đảo lộn nền tảng cơ cấu và mất đi sự bình an trong Giáo hội. Tuy nhiên, đã có lần ngài chia sẻ rằng: “Bình an đích thực không chỉ là vấn đề của cấu trúc và cơ cấu. Bình an đích thực đặt nền trên sự chấp nhận một kiểu đồng hiện hữu của con người, được đánh dấu bởi sự đón nhận lẫn nhau và một khả năng tha thứ từ con tim. Tất cả chúng ta cần được người khác tha thứ, vì thế, cũng phải sẵn sàng để tha thứ. Cầu xin tha thứ và trao ban tha thứ là điều gì đó đáng giá sâu thẳm của mỗi người”.
Mười chín năm trước Năm Thánh 2000, ngày 13.5.1981, Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II bị ám sát tại quảng trường Thánh Phêrô. Từ bệnh viện Gemelli, với giọng yếu ớt được thu từ giường bệnh, những lời đầu tiên của Đức Gioan Phaolô II là: “Tôi cầu nguyện cho người anh em, người đã tấn công tôi, người mà tôi chân thành tha thứ. Hiệp nhất với Chúa Kitô, linh mục và nạn nhân, tôi xin dâng những đau khổ của tôi cho Giáo hội và cho thế giới”.
Sứ điệp tha thứ này còn được thể hiện mạnh mẽ hơn vào ngày 27.12.1983, khi Đức Gioan Phaolô II đến nhà tù Rebibbia ở Rôma, vào phòng giam của Ali Agca, ôm lấy anh thanh niên từng muốn sát hại ngài. Hai người ngồi với nhau nói chuyện thân mật. Với một thái độ trìu mến, Đức Thánh Cha nghiêng người về phía kẻ đã ám sát mình, và sau đó đã quyết tâm giữ kín nội dung cuộc nói chuyện này. Đó là một hình ảnh rất đẹp và là điều đã làm cho Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II trở nên độc nhất vô nhị. Ngài đã không sợ rằng mình có thể sẽ bị tấn công khi tha thứ, không sợ ngồi chung với kẻ thù bằng chính tình yêu của Đức Giêsu “xin tha thứ” trên thập giá (x. Lc 23,34). Đó là một nghịch lý gây ngạc nhiên. Đức Thánh Giáo Hoàng đã không chỉ giảng về sự tha thứ xa cách với cuộc sống, nhưng là điều mà ngài sống cách đích thực cho đến cùng như Đức Giêsu “đã yêu đến cùng” (x. Ga 13,1).
Có lần Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II tâm sự rằng: “Chắc chắn là sự tha thứ không đến một cách tự phát hay tự nhiên đối với con người… Sự tha thứ từ con tim đôi khi có thể rất anh hùng… Nhờ vào quyền năng chữa lành của tình yêu, thậm chí là con tim bị thương tật nhất cũng có thể cảm nghiệm được cuộc gặp gỡ tự do với sự tha thứ”.
Bốn năm sau vụ ám sát, một phim tài liệu đã công bố tất cả những hình ảnh của cuộc gặp gỡ cảm động này: không có tiếng nói vì không ai được đến gần và nghe những gì họ nói với nhau, nhưng những hình ảnh đó chất chứa một sứ điệp HÒA GIẢI dành cho tất cả mọi người, vẫn có thể mang lại “Niềm Hy vọng không làm thất vọng”, như chủ đề Năm Thánh 2025.
“... Tôi cầu nguyện cho người anh em, người đã tấn công tôi, người mà tôi chân thành tha thứ...”
Giám mục Antôn Vũ Huy Chương
Bình luận