Ngày nay, mạng truyền thông ngày càng lan tỏa sâu rộng và con người được hưởng dụng nhiều lợi ích từ “thế giới phẳng”, nhưng trong đó cũng bị quấy nhiễu bởi những tin tức thất thiệt gây chia rẽ, hận thù hoặc tìm cách thuyết phục theo một mục tiêu chủ ý. Mọi người có thể cảm nhận điều này qua những giây phút trò chuyện hằng ngày trong nhóm bạn bè, hoặc lang thang, kết nối trên mạng.
Đây cũng là khía cạnh được nhắc đến trong Sứ điệp Ngày Thế giới Truyền thông xã hội thứ 52 (13.5.2018) của ĐTC Phanxicô với chủ đề “Sự thật sẽ giải thoát anh em (Ga 8,32). Tin giả và một nền báo chí vì hòa bình”.
![]() |
Thế nào là tin giả? Sứ điệp giải thích: “Hiệu quả của tin giả phụ thuộc trước hết vào khả năng bắt chước các tin thật, đến mức xem ra rất đáng tin cậy. Thứ đến, thông tin giả, nhưng có vẻ đáng tin này, mang tính soi mói, gây chú ý bằng cách khơi gợi ấn tượng và những định kiến xã hội, và khai thác những cảm xúc bộc phát như lo lắng, khinh miệt, tức giận và thất vọng. Khả năng lan truyền những tin giả như thế thường dựa vào việc lèo lái các mạng xã hội và các phương thức hoạt động của chúng. Những câu chuyện thất thiệt có thể lan truyền nhanh đến nỗi ngay cả những lời phủ nhận có thẩm quyền đi nữa cũng không thể hạn chế được những thiệt hại”.
Sứ điệp cũng nêu rõ không ai trong chúng ta được miễn trừ khỏi bổn phận chống lại những sự giả trá này. Đây không phải là một nhiệm vụ dễ dàng, vì những thông tin sai lạc thường dựa trên những lối diễn đạt cố ý lẩn tránh vấn đề và khôn khéo đánh lạc hướng, và đôi khi còn sử dụng cả các cơ chế tâm lý tinh vi. Việc ngăn chặn và xác định cách thức hoạt động của thông tin giả cũng đòi hỏi một quá trình phân định sâu sắc và thận trọng.
Một lý luận cho dù không ai bắt bẻ vào đâu được, và dựa trên những sự kiện không thể phủ nhận, nhưng nếu nó được dùng để làm tổn thương người khác và làm mất uy tín của người đó trước mắt người khác, thì bất kể nó có vẻ đúng đến đâu đi nữa, nó cũng không phải là sự thật. Chúng ta có thể nhận ra tính chân thực của những lời phát biểu qua hoa trái của chúng: gây tranh cãi, chia rẽ, làm nhụt chí; hay thúc đẩy những những suy tư đầy hiểu biết và kỹ càng, dẫn đến sự đối thoại xây dựng và những thành quả phong phú.
Thông tin cho người khác có nghĩa là đào tạo người khác; là động chạm đến đời sống của con người. Đó là lý do tại sao việc bảo đảm tính chính xác của các nguồn tin và bảo vệ việc truyền thông là những phương tiện thực sự để quảng bá sự thiện, tạo ra lòng tin, mở đường cho sự hiệp thông và hòa bình.
Đối với người Công giáo, Giáo hội không ngừng mời gọi mỗi người sử dụng truyền thông để loan báo Tin Mừng. Lời Chúa không bao giờ chứa đựng sự giả dối, mị dân, hoặc mầm mống gây chia rẽ, bất hòa; ngược lại là “dẫn đạo” giúp con người giải thoát những khổ lụy trần gian trong chương trình cứu độ của Thiên Chúa.
Bởi vậy mỗi giây phút trong cuộc sống, trong đó có những thời khắc sử dụng truyền thông chuyển tải các vấn đề thuộc mọi lĩnh vực, mỗi tín hữu là một tông đồ luôn ý thức về việc lan tỏa Tin Mừng, làm dấy lên niềm hy vọng cứu rỗi.
HOÀNG ANH
Bình luận