Tam Tòa khởi công ngôi nhà thờ mới

Phục Lễ

Đức TGM Leopoldo Girelli, Đại diện Tòa Thánh không thường trú tại Việt Nam; Đức cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp, Giám mục GP Vinh; Đức Giám mục Phụ tá Phêrô Nguyễn Văn Viên và Đức cha Giuse Võ Đức Minh - Giám mục GP Nha Trang, cùng đông đảo linh mục, tu sĩ và trên 5.000 giáo dân đã hiện diện trong thánh lễ đặt viên đá đầu tiên xây dựng nhà thờ giáo xứ Tam Tòa sáng 21.4.2016.

Trong ngày trọng đại của giáo xứ Tam Tòa, vị chủ chăn giáo phận chia sẻ: “Được hân hạnh đứng tại mảnh đất Đồng Hới này, tôi vui mừng khi biết vào một ngày không xa nữa, nơi đây lại có một ngôi thánh đường mang tên Tam Tòa. Và từ ngôi nhà thờ đó, tiếng chuông trầm bổng lại được ngân lên, đóng góp thêm cho Đồng Hới nét đẹp tâm linh và văn hóa”. Đồng thời, ngài mượn lời của thi sĩ Hàn Mặc Tử, một người con của Tam Tòa: “Đây thi sĩ của đạo quân Thánh Giá / Nửa đêm nay vùng dậy để tung hô / Để sớt cho cả xuân, xuân thiên hạ / Hương mến yêu là lộc của lời thơ” (Nguồn Thơm) để mời gọi mọi người xây dựng đời sống đạo và con người Tam Tòa ngày càng tốt hơn, ngõ hầu mỗi người sẽ ra đi làm chứng cho Lòng Thương Xót của Chúa và loan báo Tin Mừng.

Vị Đại diện Tòa Thánh cũng đã chúc mừng giáo dân Tam Tòa và gởi lời chúc phúc lành của Đức Thánh Cha đến mọi người và cho biết: “Cách đây 4 năm, tôi đã đến đây, thăm ngôi nhà thờ cũ chỉ còn tháp chuông - chứng tích về một xứ đạo lớn mạnh và giàu truyền thống. Hôm nay, tôi lại được trở lại để cùng với tất cả mọi người cử hành thánh lễ đặt viên đá đầu tiên xây dựng ngôi nhà thờ mới - dấu mốc khơi niềm hy vọng phát triển cho giáo xứ trong tương lai. Nơi đây thật đặc biệt với chặng đường lịch sử và những con người đặc biệt. Cầu chúc quý ông bà anh chị em luôn biết hiệp nhất với cha quản xứ Phêrô để xây dựng cộng đoàn này ngày càng thịnh vượng”.

Đức cha Giuse Võ Đức Minh cũng đã bày tỏ: “Trong tư cách là một người con của giáo xứ Tam Tòa yêu dấu, tuy xa quê, nhưng lòng tôi vẫn luôn hướng về nơi đã đưa tôi vào đời. Tôi luôn ước mong, một ngày nào đó thật gần, ngôi nhà thờ này sẽ chóng được hoàn thành. Đó như là dấu chỉ của Lòng Thương Xót của Chúa và của hạt giống Tin Mừng trên phần đất này”.

Theo các tài liệu, Tam Tòa là nơi hạt giống đức tin được gieo vãi khá sớm so với các vùng khác thuộc tỉnh Quảng Bình. Đầu thế kỷ 17, từ những giáo dân đầu tiên, một xứ đạo được hình thành vào khoảng năm 1631 với tên gọi Ðông Hải, hay còn gọi là Họ Lũy. Đến khoảng năm 1774, sau khi lực lượng của chúa Trịnh chiếm được Ðàng Trong và san bình địa nơi thường được gọi là “Lũy Thầy”, nhà thờ được chuyển về khu vực Cầu Ngắn, nay thuộc phường Phú Hải và được gọi là giáo xứ Sáo Bùn. Đến năm 1886, Sáo Bùn có khoảng 200 nóc nhà với khoảng 1200 giáo hữu. Cũng trong năm ấy, do thời cuộc, giáo dân chuyển về Đồng Hới lánh nạn, dựng nhà thờ bên bờ sông Nhật Lệ và lập thành giáo xứ với tên gọi mới Tam Tòa.

Tam Tòa là quê hương của bảy chứng nhân tử đạo. Giáo dân đã xây một tượng đài kỷ niệm để kính nhớ các vị, tuy nhiên qua thời gian, tượng đài kỷ niệm đã mất và địa điểm pháp trường hiện nay vẫn khó xác định.

Nhà thờ Tam Tòa lần đầu tiên được xây dựng năm 1887 đến năm 1940 được tái thiết khang trang và hoàn chỉnh hơn. Năm 1965, nhà thờ bị bom đạn phá nát, chỉ còn phần tháp và được duy trì trong tình trạng này cho đến ngày nay. Khách đi qua vùng đất Tam Tòa (Đồng Hới) chỉ còn nhìn thấy một ngọn tháp nằm ở tả ngạn dòng Nhật Lệ đã bị đạn bom và thời gian tàn phá nặng nề. Tuy nhiên, đó lại là chứng tích của một xứ đạo một thời thịnh vượng.

Ngày 26.3.1997, UBND tỉnh Quảng Bình ra quyết định đưa ngôi tháp đổ này vào danh mục di tích lịch sử và cấp cho giáo xứ Tam Tòa một khu đất khác cách nhà thờ cũ khoảng 2,5km về hướng Tây Nam với diện tích là 6000m², nằm cạnh đường Thống Nhất, phường Nam Lý, TP. Đồng Hới, dùng để xây dựng nhà thờ mới. Trước đó, mọi sinh hoạt tôn giáo đều phải nhờ nhà của ông Trần Công Lý tại đường Nguyễn Du, cách nền nhà thờ Tam Tòa khoảng 100m về phía Tây Bắc.

Kể từ đó, cha quản xứ Phêrô Trần Văn Thành đã cùng gần 1000 bà con giáo dân Tam Tòa gấp rút chuẩn bị. Ngôi nhà thờ mới dự kiến có chiều dài 43m, chiều rộng 16m và tháp đôi cao 35m. Nhà thờ được thiết kế theo lối kiến trúc Gothic, gồm 2 tầng: tầng trên làm nơi thờ phượng, tầng dưới phục vụ cho các sinh hoạt cộng đồng của giáo xứ.

Từ năm 1850 đến năm 2006, giáo xứ Tam Tòa thuộc Tổng giáo phận Huế. Sau đó, cùng với các giáo xứ khác thuộc vùng Nam Quảng Bình, Tam Tòa được chuyển giao về với giáo phận Vinh ngày 15.5.2006.

Phục Lễ