Đối với tu sĩ dòng Tên Guy Consolmagno, Giám đốc Đài Thiên văn Vatican, đức tin và khoa học không hề đối nghịch, mà trái lại, nghiên cứu vũ trụ sẽ giúp chúng ta hiểu hơn về công trình kỳ diệu của Thiên Chúa.
Ðài Thiên văn Vatican đầu tiên được thành lập vào thế kỷ 18 và sau đó tái tổ chức theo cơ chế hiện tại từ năm 1891 cho đến ngày nay. Kể từ được bổ nhiệm làm giám đốc, thầy Consolmagno được xem là đầu tàu của Vatican trong lĩnh vực khoa học. Ngài thường xuyên diễn thuyết về mối quan hệ giữa đức tin và lý trí, chẳng hạn như trong một sự kiện mới đây tại New York, vị linh mục đã phát biểu trước đám đông giới trẻ về đề tài “Dòng Tên và Jedi: Khoa học và Tâm linh vào thời đại Chiến tranh giữa các vì sao”. Trong đó, Jedi chỉ một giáo phái sử dụng thần lực trong loạt phim viễn tưởng về đề tài vũ trụ nổi tiếng. Đối với thầy, một người kính yêu Thiên Chúa và một người yêu khoa học vũ trụ có rất nhiều điểm tương đồng. Thầy Consolmagno đã có cuộc trò chuyện với trang tin Công giáo Crux Now về vấn đề này.
![]() |
Hỏi: Xin thầy hãy tiết lộ quá trình trở thành nhà thiên văn cho Đức Giáo Hoàng?
Cha Consolmagno:Phải mất cả quyển sách ấy! (Đó là quyển “Brother Astronomer” do ngài viết và xuất bản từ năm 2001). Tôi lớn lên trong một gia đình có truyền thống Công giáo, và học hỏi kiến thức về khoa học cũng như tôn giáo từ trường của các nữ tu Đức Bà Nữ Vương Các Thánh Tử Đạo. Tôi trải qua những năm tháng trung học của trường thuộc Đại học dòng Tên Detroit, và dù có nghĩ đến ơn gọi, nhưng lúc đó tôi cho rằng mình không hợp với thiên hướng đó. Cuối cùng, tôi quyết định nhập học tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) vì quá mê mẩn thư viện khoa học viễn tưởng của trường.
Trong những năm của tuổi 30, tôi gặp khủng hoảng về lòng tin; không phải đức tin đối với tôn giáo mà là niềm yêu thích khoa học. Thế là thay vì bỏ phí thời gian nghiên cứu các mặt trăng của sao Mộc, tôi trở thành tình nguyện viên của tổ chức Peace Corps. Trong thời gian ở Kenya, tôi chứng kiến các học sinh của mình vô cùng yêu thích khoa học, và lòng đam mê của những học trò trẻ tuổi đã nhắc lại cho tôi nhớ rằng thiên văn học là một trong những “thực phẩm của linh hồn”, giúp chúng ta sống có ý nghĩa hơn.
Sau khi giảng dạy tại một ngôi trường nhỏ, tôi gia nhập dòng Tên vì nghĩ rằng mình có thể đứng lớp tại một trường dòng. Thay vào đó, bề trên gởi tôi đến Rome để học hỏi thêm về thiên văn học, và đến năm 2015, Đức Giáo Hoàng Phanxicô bổ nhiệm tôi làm giám đốc của Đài thiên văn Vatican.
![]() |
Xin thầy hãy giải thích rõ hơn câu nói “nghiên cứu vũ trụ là hành động kính yêu Thiên Chúa”.
- Lòng tôn kính luôn mang chúng ta đến gần với Thiên Chúa; và đó cũng là điều diễn ra khi chúng tôi nghiên cứu vũ trụ. Tôi không tìm kiếm những câu trả lời về vấn đề khoa học trong Kinh Thánh, nhưng dựa vào Kinh Thánh để chắc chắn rằng có thể tìm thấy lời giải cho những câu hỏi đó. Chẳng hạn, tôi được khơi gợi cảm hứng với câu thánh vịnh “Các tầng trời ca tụng những kỳ công của Chúa” và thánh Phaolô đã nhắc nhở chúng ta rằng, kể từ lúc khởi đầu, Thiên Chúa đã phản ảnh bản thân trong những tạo vật mà Ngài đã nhào nặn nên.
![]() |
Có nhiều hiểu lầm về mối quan hệ giữa khoa học và Giáo hội Công giáo. Vậy thầy có thể nêu lên một hoặc hai nhầm lẫn mà bản thân cho rằng cần phải điều chỉnh cho đúng?
- Đối với những người cho rằng Giáo hội chống khoa học, tôi yêu cầu họ “hãy đưa ra 3 ví dụ” dẫn đến kết luận đó. Thế là họ luôn bắt đầu với Galileo, có nghĩa là họ chẳng biết gì về Galileo, về cuộc sống, những tranh luận hoặc bản chất của các luận điểm chống lại ông này. Họ chưa bao giờ đọc nội dung ông viết, cũng như bạn bè và đối thủ của ông viết. Một số người có thể đề cập đến Giordano Bruno (tu sĩ dòng Đa Minh và cũng là nhà thiên văn học và triết gia vào thế kỷ 17). Và kế đến họ chẳng thể nào đưa ra ví dụ thứ ba. Trong khi đó, Giáo hội chẳng bao giờ chỉ trích thuyết tiến hóa. Không những thế, hai Đức Giáo Hoàng Piô XII và Gioan Phaolô II, còn đặc biệt công nhận sự tiến hóa.
Danh sách những nhà khoa học nổi tiếng là Kitô hữu bao gồm Albert thành Cologne, Roger Bacon, Ampere, Volta, Pasteur, Mendel, Lemaitre… và cả Copernicus lẫn Galileo! Một lần nữa, bạn có thể tìm trên mạng danh sách những chủ nhân giải Nobel theo đạo Công giáo.
![]() |
Thầy từng chia sẻ quan điểm về trí thông minh nhân tạo cho các cỗ máy. Vậy những cỗ máy này nên được xem là một con người?
- Trên thực tế sẽ mất nhiều thời gian trước khi chúng ta có thể tạo ra một cỗ máy bằng kim loại và thiết bị bán dẫn có thể làm được việc. Tôi có thể sai, nhưng tôi cho rằng những dạng máy tính kỹ thuật số như thế sẽ chẳng bao giờ thay thế được bộ não con người.
GIANG VÔ YÊN
Bình luận