Caritas giáo phận Hưng Hóa trong tuần qua đã tất bật cứu trợ khẩn cấp, đồng thời triển khai phương án tái thiết giúp bà con sớm ổn định cuộc sống. Trong hành trình nhiều lo toan, bận rộn, linh mục Antôn Vũ Thái San, giám đốc Caritas Hưng Hóa - giáo phận trải dài trên 10 tỉnh thành và ôm trọn miền Tây Bắc - đã dành cho báo Công giáo và Dân tộc cuộc trao đổi nhanh.
CGvDT: Là người trực tiếp điều phối công việc cứu trợ của giáo phận, xin cha cho biết sơ lược về tình hình thiệt hại ở những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề trong địa bàn giáo phận Hưng Hóa?
- Linh mục Antôn Vũ Thái San: Một số địa phương trong khu vực giáo phận bị ảnh hưởng nặng nề bởi bão lũ là các tỉnh Phú Thọ, Yên Bái, Lào Cai… Trong đó, Lào Cai là địa phương bị thiệt hại nặng nề nhất về người và tài sản. Tính đến ngày 14.9, Lào Cai có 118 trường hợp tử vong, 50 người mất tích, 84 người bị thương. Mưa lũ khiến cho 132 thôn bị cô lập do sạt lở, ngập lụt trên diện rộng, 6 xã vẫn mất sóng di động, 16 xã chưa có điện trở lại. Nhiều khu vực bị cô lập hoàn toàn, giao thông ách tắc; các công trình thủy lợi, hệ thống nước sạch bị phá hủy nghiêm trọng.
Kế đến, Yên Bái cũng chịu thiệt hại nặng nề với 54 người thiệt mạng và mất tích; khoảng 25.000 ngôi nhà bị thiệt hại; nhiều khu vực chìm trong biển nước, có nơi ngập sâu tới 4m và trên 1.000 điểm sạt lở trên các tuyến đường giao thông. Trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, tại khu vực xã Hiền Lương, Đan Thượng, Tứ Hiệp, thuộc huyện Hạ Hòa có hơn 3.400 người dân bị chia cắt trong vùng lũ, nhiều nơi ngập sâu đến 2-3 mét khiến nhiều gia đình bị cô lập; hàng ngàn hecta lúa, ngô, cây ăn quả, cây công nghiệp, cây lâm nghiệp bị hư hại; hàng trăm ngàn gia súc, gia cầm bị cuốn trôi…
Khi thiên tai diễn ra, Caritas giáo phận đã có sự ứng cứu nhanh như thế nào, thưa cha?
- Những ngày qua, Caritas Hưng Hóa đã kết nối với các linh mục quản xứ, với địa phương và các nhóm thiện nguyện để cung ứng lương thực, nhu yếu phẩm, nước uống, thuốc men… cho những nơi cần giúp. Chẳng hạn như ở Lào Cai, Caritas đã tiếp cận được với các vùng bị chia cắt, cô lập tại các thôn thuộc huyện Bắc Hà, Bảo Yên, Văn Bàn… Cùng thời điểm thôn làng Nủ ở Lào Cai gặp nạn, một trận sạt lở đất vào 2 giờ sáng 10.9 tại thôn Át Thượng (xã Minh Xuân, huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái), thuộc giáo xứ Lục Yên đã san phẳng 5 ngôi nhà dưới chân đồi, khiến 9 người thiệt mạng. Tất cả các nạn nhân đều có mối quan hệ họ hàng, người nhỏ tuổi nhất là em Hoàng Thị Lệ, 12 tuổi. Nạn nhân cuối cùng vẫn đang được tìm kiếm. Caritas Hưng Hóa đã phân ưu cùng với các gia đình gặp nạn và hỗ trợ trước mắt cho mỗi hộ 5 triệu đồng giúp họ lo hậu sự cho người đã khuất. Cách đây vài ngày, Caritas tiếp tục hỗ trợ bà con ở bản Sử Pán 2, xã Mường Hoa, thị xã Sapa sau trận sạt lở khiến 6 người tử vong.
Được biết Caritas cũng đã có những điểm tập kết hàng cứu trợ để cung ứng cho bà con vùng sâu, vùng xa?
- Khi đường bộ chưa được thông thương, những tuyến đường vào vùng sâu vẫn còn sạt lở hoặc nguy cơ sạt lở, xe lớn không thể vào, Caritas Hưng Hóa đã lập các điểm tập trung hàng cứu trợ tại một số giáo xứ, UBND xã hoặc những nơi thuận tiện trong các khu vực để bà con có thể đến nhận hàng. Từ ngày 16-20.9 có khoảng 50 tấn hàng được chuyển đến các điểm tập trung tại giáo xứ Bảo Yên, giáo xứ Hàm Rồng, giáo họ Tân An ở Phố Lu và giáo xứ Yên Bái ở thành phố Yên Bái. Từ 14-16.9, mỗi ngày có lối 1.000 người đến Bảo Yên lãnh nhu yếu phẩm về cho gia đình.
Để việc hỗ trợ bà con vùng lũ không bị chồng chéo, Caritas đã điều phối các nguồn cứu trợ bằng cách nào?
- Vào những ngày cao điểm, các đoàn cứu trợ có khi đến cùng một điểm rất đông, xảy ra tình trạng “nơi cần thì không có, nơi đã dồi dào rồi thì lại được giúp thêm”. Điển hình như ở huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ, khi biết bà con nơi đây bị ngập lụt, các đoàn xe ùn ùn đổ về, xếp hàng dài cả 2 cây số với đa phần là đồ ăn nhanh. Trong khi ở nhiều nơi khác còn thiếu thốn thì lại không tiếp cận được. Nhận thấy điều này, Caritas chúng tôi đã nhận làm cầu nối cho các đoàn đến từ các nơi và đã có những hiệu ứng tích cực. Chúng tôi đã phân luồng, cử những tình nguyện viên trực tiếp hướng dẫn bà con đến những địa điểm phù hợp.
Để hạn chế thương vong do sạt lở, việc cảnh báo nguy cơ và hướng dẫn các biện pháp phòng tránh cho người dân chắc hẳn cũng là một trong những điều cha đang trăn trở?
Bài học kinh nghiệm từ trưởng thôn Kho Vàng (xã Cốc Lầu, huyện Bắc Hà, Lào Cai) giúp bà con thoát nạn đã thật sự trở nên hữu ích cho nhiều người, nhiều nơi. Từ việc đi thăm dò địa hình, phát hiện vết nứt và kịp thời đưa người bản làng đến nơi tránh an toàn là cách làm cụ thể nên lưu ý. Theo bà con sống ở vùng đồi núi, việc quan sát, lắng nghe tiếng động luôn luôn cần thiết. Thực tế đã có những trường hợp sau khi có những tiếng động, tiếng nổ phát ra từ núi, 30 phút hoặc một tiếng sau đó mới xảy ra sạt lở. Do vậy, các hộ dân cần để ý, nhất là vào ban đêm, để trong trường hợp khẩn thì di dời đến nơi an toàn kịp thời.
Có thông tin Caritas giáo phận Hưng Hóa cũng bắt đầu triển khai phương án giúp bà con vùng lũ tái thiết cuộc sống. Xin cha cho biết cụ thể các kế hoạch?
- Vai trò của Caritas lúc này là tiếp tục cung cấp gạo và các nhu yếu phẩm cần thiết như sữa, thức ăn cho trẻ em, cho người lớn ít nhất là trong vòng 1-2 tháng tới, trong khi chờ nuôi trồng và thu hoạch trở lại; đồng thời cũng hỗ trợ các điều kiện học tập cho trẻ nhỏ.
Đối với các hộ gia đình bị ngập lụt, mất hết đồ dùng sinh hoạt, chúng tôi sẽ trao đến họ quần áo, xoong, chảo, nồi niêu, bát đũa…; kết hợp với chính quyền địa phương dựng lại nhà cho những hộ đã mất nhà cửa. Trong khi chờ những ngôi nhà kiên cố hình thành, chúng tôi dự kiến sẽ làm nhà tiền chế để bà con ở tạm, sau này họ dùng làm nhà bếp hoặc nhà kho tùy nghi sử dụng.
Caritas cũng sẽ cung cấp con giống, cây trồng cho các hộ dân. Đồng thời cải thiện môi trường, khôi phục lại các nguồn nước, tạo những giếng nước sạch và trao tặng máy lọc nước mini để bà con tạm thời có nước sử dụng cho các nhu cầu hằng ngày. Chuẩn bị cho mùa Đông năm nay ở những khu vực bị ảnh hưởng bão lũ, chúng tôi dự kiến trao tặng 6.000 cái mền và khoảng 10.000 áo ấm đến các nơi và việc đặt may vào lúc này đã là thời điểm phù hợp.
Ước mong bà con khắp nơi chung tay, chung sức với chúng tôi, nhằm góp phần giúp đồng bào sớm tái thiết cuộc sống trong yêu thương, trong an lành.
Xin cảm ơn cha và kính chúc cha và bà con luôn an mạnh để cùng vượt qua khó khăn này.
Bích Vân thực hiện
Bình luận