Cánh cửa vào giảng đường đại học hiện nay rất rộng mở, vì có thêm nhiều ngành nghề mới được đào tạo. Thí sinh có thể đăng ký nhiều nguyện vọng dựa trên điểm tốt nghiệp THPT của mình. Nhưng khi cơ hội vào đại học mở ra với mọi người, mùa tuyển sinh còn hé lộ một bức tranh tâm lý phức tạp của các bạn trẻ, nơi mà đam mê cá nhân và kỳ vọng gia đình đôi khi đứng ở hai đầu đối lập.
Trên các diễn đàn và mạng xã hội, không khó bắt gặp những lời tâm sự đầy mâu thuẫn của các học sinh cuối cấp. Nhiều em mong muốn rớt nguyện vọng đầu. Điều này có vẻ như một nghịch lý nhưng lại đang là một phần của hiện thực, bởi mong như vậy là để tránh việc phải theo học ngành học mà cha mẹ đã chọn, thay cho những ngành mà các em yêu thích.
Tại sao việc chọn ngành học, một quyết định mang tính cá nhân và ảnh hưởng trực tiếp đến tương lai thí sinh, lại bị chi phối mạnh mẽ bởi áp lực gia đình? Có thể lý giải rằng do cha mẹ nghĩ tới những lợi ích cho con cái mình sau khi tốt nghiệp, chẳng hạn như theo định hướng của cha mẹ để dễ xin việc, hay học những ngành mà họ nghĩ sẽ có một thu nhập tốt và tương lai sáng sủa hơn. Tuy nhiên, trong xã hội đa dạng và hội nhập mạnh mẽ, với nhiều biến chuyển hằng ngày, nhiều ngành nghề mới xuất hiện, việc ép con cái học ngành theo lựa chọn của phụ huynh là không phù hợp.
Một khi các bạn trẻ không yêu thích mà buộc phải học một chuyên môn nào đó, thì không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục, mà còn để lại những hệ lụy sâu sắc về tâm lý và xã hội. Học một ngành không hợp có thể dẫn đến sự chán nản, các em chỉ đối phó và kết quả học tập kém. Xa hơn, nó có thể gây ra tình trạng làm trái ngành nghề sau khi ra trường, làm giảm hiệu quả của nguồn nhân lực và gây lãng phí tài nguyên giáo dục. Có nhiều tình huống vì học ngành không thích, dẫn đến bỏ học hoặc nợ môn, không còn thiết tha với việc đến lớp…
Chuyện này không chỉ tác động tới nguồn lực giáo dục mà còn ảnh hưởng tới bầu khí gia đình, dẫn đến những mâu thuẫn giữa cha mẹ và con cái. Sự ép buộc từ người lớn có thể tạo ra phản kháng của con cái dưới nhiều hình thức. Vì thế, phụ huynh chỉ nên đưa ra các ý kiến, còn việc quyết định học ngành nghề nào nên dành cho các em.
Thực tế nhiều trường học đã quan tâm đến vấn đề này, ngay từ bậc trung học, có những trường đã tổ chức các buổi tư vấn, hội thảo với sự tham gia của chuyên gia và cựu sinh viên, cung cấp thông tin đa chiều cho học sinh về các ngành nghề. Từ đó giúp các em có cái nhìn thực tiễn và tự tin hơn trong việc đưa ra quyết định. Nhưng nếu chỉ từ phía nhà trường thôi thì chưa đủ, gia đình cũng cần tạo ra môi trường đối thoại cởi mở, để con cái có thể chia sẻ niềm yêu thích và quan điểm của mình mà không sợ bị phán xét. Cha mẹ nên đóng vai trò là người đồng hành, hỗ trợ con trong việc theo đuổi đam mê, thay vì biến mình thành người áp đặt.
Bởi vậy, nhìn vào một cuộc tuyển sinh đại học mới thấy, đó không chỉ là cuộc đua về điểm số, mà còn như một trắc nghiệm về sự thấu hiểu và đồng thuận giữa cha mẹ và con cái qua việc chọn nghề.
Ngô Quốc Đông
Bình luận