Nghị định 168 đã nâng mức phạt của 26 lỗi vi phạm giao thông cao gấp nhiều lần so với trước đây, với lỗi thấp nhất phạt từ 4-6 triệu đồng và cao nhất lên đến 40-50 triệu đồng. Từ 1.1.2025 cũng sẽ bắt đầu trừ điểm, phục hồi điểm giấy phép lái xe. Sau một tuần nghe ngóng “tâm tư” và nhìn vào thực tế đang diễn ra, có thể thấy có hai luồng ý kiến mạnh mẽ nhất.
Đầu tiên là sự e ngại khi cho rằng mức phạt đang được thiết lập ở mức quá cao, vượt quá mức răn đe, chưa có tiền lệ trước đây. Luồng ý kiến thứ hai là mong chờ kỷ luật thép sẽ tạo ra trật tự giao thông nghiêm túc, không còn tình trạng lờn luật.
Có thể khẳng định rằng, mức phạt này là rất cao so với thu nhập trung bình của người dân Việt Nam. Điều này có thể làm cho việc xử phạt có thể vấp phải khó khăn, khi khả năng nộp phạt của người vi phạm khó được đảm bảo, nhất là với người có thu nhập thấp (mức phạt ít nhất từ 4-6 triệu, bằng cả tháng lương của công nhân). Con số này gây ít nhiều hoang mang xen lẫn lo sợ, nhưng không làm lúc này thì chờ đến bao giờ nữa? Bởi, cũng giống các hình thức xử phạt khác, phạt tiền nhằm góp phần duy trì kỷ cương, nâng cao tinh thần thượng tôn pháp luật trong xã hội. Chúng ta cần nhìn nhận mục đích chính của phạt tiền cao là để tránh tái diễn hành vi vi phạm, là gián tiếp giúp mọi người kiểm soát tốt hành vi của mình, đồng nghĩa với việc giao thông không nảy sinh ra nhiều vấn đề ùn tắc, tai nạn… như hiện tại.
Tôi nhớ mãi câu cảm thán của người bạn khi sống ở nước ngoài nhiều năm trở về: “Chạy xe ở Việt Nam là một cuộc phiêu lưu vì những điều bất ngờ sẽ xảy ra trong từng phút bạn lưu thông trên đường”. Thực tế, ý thức tham gia giao thông và tình trạng tai nạn giao thông ở Việt Nam đã đủ báo động để cần đến một giải pháp mạnh mẽ, vì ích lợi và an toàn trong giao thông của xã hội cần phải được ưu tiên hàng đầu. Chúng ta cần hình thành thói quen cẩn trọng, cần tôn trọng luật lệ và trách nhiệm hơn khi lưu thông. Tất nhiên, luật là vì con người, nên chắc chắn khi đưa vào thực hiện cần có sự nghiên cứu, tính toán hợp lý về cách thức triển khai, để làm sao vừa đảm bảo tính răn đe, vừa hợp lý hợp tình với từng trường hợp cụ thể, tránh cứng nhắc đôi lúc bị động hoặc gây khó khăn thêm cho người dân. Đồng thời, một loạt các vấn đề khác cũng không thể bỏ qua là hạ tầng giao thông phải đáp ứng theo đúng quy chuẩn, lòng đường và vỉa hè phải trả về đúng công năng để tạo thuận lợi cho người đi đường. Ở một thái cực khác, tiền phạt cần được sử dụng như thế nào tốt nhất cho tương lai ngành giao thông, chẳng hạn dùng tái đầu tư vào việc mở đường, xóa ổ voi ổ gà, trang bị tín hiệu đèn giao thông hiện đại, chính xác… Nếu làm được tất cả những điều này thì mức phạt có nặng bao nhiêu người dân cũng sẽ ủng hộ. Cuối cùng, song hành với mức phạt bảo đảm sự nghiêm khắc của luật pháp, thì việc duy trì các hoạt động giám sát việc thực thi công tâm, công bằng, khách quan… cũng là điều rất quan trọng.
Phong Diệp
Bình luận