Vừa qua, trong dịp lễ mở tay của một vị tân linh mục tại giáo xứ Hợp An – Xóm Mới, anh em chúng tôi bàn thảo nhiều chuyện nhà đạo, trong đó có vấn đề “phó tế vĩnh viễn”. Qua trao đổi, chúng tôi cũng mới chỉ hiểu được phần nào, vậy xin báo giúp giải thích thêm.
Nguyễn Văn – Gò Vấp - TPHCM
Trả lời:
Sách Công vụ Tông đồ có nói đến việc các Tông đồ đề nghị với Cộng đoàn Kitô hữu tiên khởi hãy chọn ra bảy người xứng đáng (Têphanô, Philipphê, Pơrôkhôrô, Nicanô, Timôn, Pácmêna và Nicôla) và sau khi đã được các Tông đồ cầu nguyện và đặt tay, các vị này trở thành những phụ tá giúp đỡ công việc mục vụ của các Tông đồ (Cv 6:1-6), và đây là những phó tế đầu tiên trong Hội Thánh.
Lúc đầu, chức phó tế được hiểu có tính cách vĩnh viễn. Nhưng khoảng thế kỷ IV-V trở đi, Giáo hội Latinh (Tây phương) nói chung xem phó tế như một thánh chức với sứ vụ tạm thời trước khi chịu chức linh mục; đồng thời vai trò của phó tế bị hạn chế vào công việc phụng vụ mà thôi. Mãi cho đến Công đồng Vatican II, Giáo hội mới khôi phục lại vai trò phó tế như “một bậc riêng và vĩnh viễn thuộc phẩm trật” (Lumen Gentium, 29).
Việc khôi phục thánh chức phó tế vĩnh viễn theo tinh thần của Công đồng Vatican II được chính thức áp dụng trong Giáo hội kể từ lúc Đức Thánh Cha Phaolô VI ban hành Tự sắc Sacrum Diaconatus Ordinem (Thánh chức Phó tế) ngày 18.6.1967. Văn kiện này cũng như Bộ Giáo luật 1983 (đ.1031,2-3) quy định rằng các ứng viên phó tế vĩnh viễn phải ít nhất là 25 tuổi nếu độc thân và không thể kết hôn sau khi thụ phong phó tế, hoặc ít là 35 tuổi nếu đã có gia đình với sự đồng thuận của người vợ.
 |
| Đức cha Phê-rô Nguyễn Văn Khảm truyền chức phó tế cho các thầy Dòng Đức Mẹ Đồng Công |
Để thực hiện sứ vụ được giao, các phó tế vĩnh viễn cần được đào tạo một cách kỹ lưỡng. “Ứng viên lên chức linh mục chỉ có thể chịu chức phó tế sau khi đã học hết 5 năm triết lý và thần học. Sau khi mãn chương trình học, trước khi chịu chức linh mục, phó tế phải thi hành chức thánh bằng cách tham gia làm việc mục vụ trong một thời gian tương xứng tuỳ theo giám mục hay bề trên cao cấp có thẩm quyền xác định. ứng viên lên chức phó tế vĩnh viễn chỉ nhận thánh chức này sau khi đã mãn thời gian huấn luyện (GL 1032).
Nhiệm vụ của phó tế trong Giáo hội quy hướng vào ba trọng điểm:
Bác ái phục vụ giúp đỡ con người, nhất là những người gặp hoàn cảnh bất hạnh xấu số, bệnh tật nghèo khổ, những người già yếu tàn tật, những người bơ vơ cô đơn, tù tội, tị nạn; sinh hoạt hội đoàn đạo đức và thanh thiếu niên.
Rao giảng Lời Chúa - phó tế trên bàn thờ phụ giúp linh mục dâng thánh lễ tạ ơn Thiên Chúa. Phó tế có nhiệm vụ công bố Lời Chúa và được rao giảng diễn giải Lời Chúa, hướng dẫn suy niệm Lời Chúa
Lễ nghi phụng vụ - phó tế phụ giúp trên bàn thờ trong các thánh lễ, được chứng hôn Bí tích Hôn phối, được cử hành Bí tích Rửa tội, được ban chúc lành, cử hành lễ nghi an táng người qua đời; nhưng không được cử hành Bí tích Mình Thánh Chúa, Bí tích Giải tội và Bí tích Xức dầu bệnh nhân. Ba Bí tích này chỉ người có chức thánh linh mục mới được cử hành.
Các phó tế khi cử hành lễ nghi phụng vụ nơi bàn thờ với linh mục, ngày xưa có áo lễ (Dalmatik) riêng cho phó tế. Nhưng ngày nay, thường họ chỉ mặc áo Alba trắng và đeo dây Stola – dây các phép, không thẳng từ trên hai vai xuống đàng trước ngực, mà chéo ngang từ bờ vai bên trái đàng trước ngực và đàng sau lưng sang bờ phía bên phải.
Ở một số nơi, hình thức phó tế vĩnh viễn (nhất là phó tế vĩnh viễn có gia đình) vẫn còn là một điều xa lạ. Lý do là thẩm quyền khôi phục phó tế vĩnh viễn tùy thuộc vào quyết định của Hội đồng Giám mục các nước và với sự chấp thuận của Tòa Thánh: “Các nhóm giám mục địa phương dưới những hình thức khác nhau, với sự chấp thuận của chính Đức Giáo hoàng có đủ thẩm quyền để xem xét có nên bổ nhiệm các phó tế ấy và bổ nhiệm ở đâu, để họ coi sóc các linh hồn” (LG 29).
CGvDT
Bình luận