Tham dự vào phần Chuẩn bị Lễ vật
Thứ nhất, chúng ta có thể hát bài Ca tiến lễ trong những dịp lễ Chúa nhật, lễ kính hay lễ trọng, nhất là khi có cuộc rước lễ phẩm rõ rệt, vì chức năng thích hợp của bài hát này là đi kèm và “cử hành những khía cạnh cộng đồng của cuộc rước”. Trong trường hợp đó, một bài thánh ca nhẹ nhàng sẽ do lĩnh xướng viên hay chỉ riêng ca đoàn hát nhằm hỗ trợ cho việc suy niệm, đưa người tham dự vào hành động phụng vụ đang diễn ra hơn là lôi kéo sự chú tâm của người ta vào bài hát. Các thành viên của cộng đồng cần có đôi tay rảnh rang để chuẩn bị tiền dâng cúng hay những lễ phẩm khác cho người nghèo, nhất là tại những giáo xứ mà giỏ tiền được truyền từ tay này qua tay kia. Nếu cả cộng đoàn hát, nên chọn lựa kiểu hát Taize, trong đó ca đoàn chỉ giữ vai trò dẫn đầu, không loại trừ hay lấn át cộng đoàn với nội dung của bài Ca tiến lễ dựa trên chính bản văn Tin Mừng của ngày lễ hôm ấy (Điều này là thực tế khi chúng ta chưa có bản dịch cuốn Graduale Romanum hay Graduale simplex ra tiếng Việt).1 Chẳng hạn, câu một và hai được hát bởi riêng ca đoàn. Sau đó, cả cộng đoàn hát câu ba và bốn. Đến câu bốn và câu cuối, lĩnh xướng viên ra hiệu cho cả cộng đoàn đứng lên. Hành động này sẽ đánh động dân chúng nhận ra bài Ca tiến lễ không chỉ đơn giản là một hoạt động chèn vào nghi thức đang khi thu tiền lạc quyên và Chuẩn bị Lễ vật trên bàn thờ, mà còn là phần không thể tách rời khỏi việc chuẩn bị tâm hồn họ khi sắp bước vào Kinh nguyện Thánh Thể. Lúc này, chính mọi người cũng là của lễ đang được chuẩn bị.2
Thứ hai, nếu không hát Ca tiến lễ, nhất là trong những dịp không có cuộc rước dâng của lễ thì hoặc là chủ tế và cộng đoàn sẽ đối đáp theo bản văn của Sách lễ,3 hoặc là dạo đàn phong cầm mà không hát hay thinh lặng hoàn toàn. Lý do là vì Chuẩn bị Lễ vật diễn ra sau nhiều lời từ ba Bài đọc Kinh Thánh (và Thánh vịnh), bài giảng, kinh Tin kính và Lời nguyện Tín hữu, cho nên phần phụng vụ này (Chuẩn bị Lễ vật) có thể là một thời khắc thích hợp cho việc thinh lặng nhằm chuẩn bị cho việc tham dự vào Kinh nguyện Thánh Thể.
Chuẩn bị Lễ vật là sự khai mào cho việc thánh hóa và thánh hiến lễ phẩm sẽ diễn ra trong phần Kinh nguyện Thánh Thể và bản chất thứ yếu (ít quan trọng) này phải được suy nghĩ đến khi có bất cứ sự chọn lựa nào về âm nhạc. Do đó, không nên hát Ca tiến lễ trong mọi thánh lễ như tại Việt Nam đang thực hành mà chỉ sử dụng trong thánh lễ Chúa nhật hay những thánh lễ thuộc bậc lễ kính trở lên. Mặt khác, sẽ thiếu khôn ngoan nếu ca đoàn chọn hát Ca tiến lễ thật nhiều bè hay phức tạp trong khi chẳng mảy may để ý đến việc hát những phần quan trọng hơn Ca tiến lễ rất nhiều như: Tung hô Tin Mừng, Tung hô Tưởng niệm, Thánh Thánh Thánh và Amen long trọng sau Vinh tụng ca kết thúc Kinh nguyện Thánh Thể.4 Đức Giáo hoàng Bênêđictô XVI viết: “Để được sống đúng ý nghĩa của cử chỉ này, không cần nhấn mạnh thêm bằng những hình thức rườm rà không thích hợp”5. Còn linh mục Đỗ Xuân Quế góp ý kiến như sau:
Một số nhà thờ còn mang cả vũ điệu vào thánh lễ. Tôi có cảm tưởng phần tế lễ (dâng bánh rượu) mà biểu diễn như một tiết mục văn nghệ như thế không có lợi gì ngoài cái lợi “thư giãn đôi chút”, mà cái hại trước mắt là làm cho những người tham dự thánh lễ chia trí và không phù hợp với cung cách nghiêm trang cần có của phụng vụ. (…) Nhiều nơi lại làm long trọng phần này quá đáng, nào là rước lễ vật, múa hát, làm văn nghệ. Thật là vui tai vui mắt, nhưng không hợp phụng vụ, bởi lẽ làm cho người tham dự bị phân tán, chú ý quá nhiều vào phần phụ thuộc không cần thiết, lại làm cho thánh lễ mất quân bình. Mục đích chính của việc dâng lễ vật là làm cho giáo dân ý thức vai trò tế lễ của họ trước chức linh mục của giáo dân mà thôi.6
Lm. Giuse Phạm Đình Ái, SSS
____________________________________________
1 Điều này đòi hỏi các nhạc sĩ sáng tác nhiều hơn bài ca theo những lời trong Phúc Âm; còn ca đoàn và dân chúng nên tập dần thói quen hát ca dâng lễ theo chủ đề ngày lễ và theo Tin Mừng, không nhất thiết cứ hát những bài tiến lễ có chữ dâng bánh rượu.
2 Xc. Kathleen Harmon, The Ministry of Music (Minesota, Collegeville: Liturgical Press, 2004), 39.
3 Xc. Nghi thức Thánh lễ, số 23 và 35.
4 UB Thánh nhạc (HĐGM Việt Nam), Hướng dẫn Mục vụ Thánh nhạc, số 103.
5 ĐGH Bênêđictô XVI. Sacramentum Caritatis, số 47.
6 Đỗ Xuân Quế, op, “Thánh nhạc trong Phụng vụ”, trích từ http://giaodantanthaison.com/cac-bai-viet/le-sinh-ca-oan-thieu-nhi/thanh-nhac-trong-phung-vu-linh-muc-do-xuan-que.html.
Bình luận