Người phương Đông quan niệm sở hữu cái tên đẹp sẽ đem lại nhiều may mắn. Chuyện đặt tên cho con từ trước đến nay luôn được các bậc cha mẹ coi trọng, tuy mỗi thời có hình thức khác nhau. Một trong những phụ từ quen thuộc của“ngày xưa” là trong tên nam và nữ luôn đệm hai từ “Văn - Thị”. Ông bà ta khi xưa dùng chữ lót này là để phân biệt tên giữa người nam và người nữ. Đồng thời theo quan niệm xưa, con trai thường phải lo việc đèn sách, lấy việc văn chương làm đường chính. Con gái thì cần đảm đam việc nhà, bếp núc, chợ búa. Dần theo thời gian, cách đặt ấy biến tấu khác đi. Nhiều cha mẹ muốn thoát ly truyền thống, vận dụng những từ ngữ khác làm chữ đệm nghe cho lạ tai. Dưới ảnh hưởng của nghệ thuật sân khấu, trước hết là cải lương, nông dân Nam bộ đặt cho con những cái tên theo nghệ danh của người mình yêu thích.
Một số người lại không ngần ngại lấy nhân vật tiểu thuyết làm tên cho các con mình. Mong ước chung của họ là để cho con có cái tên thật hay, đồng thời cũng qua đó mong ước chúng có một cuộc sống tốt đẹp, tương lai tươi sáng. Tên đẹp thì dễ nghe, dễ nhớ. Những đứa bé vô tình mang phải tên không hay hoặc giả chỉ là tên tục xấu xí ở nhà cũng dễ bị mặc cảm so với các bạn cùng trang lứa. Xưa, ông bà thường gọi con cháu bằng đặc điểm nổi bật trên cơ thể như tóc nâu, nói ngọng… hoặc gắn thứ tự trong gia đình như con Hai, thằng Ba, bé Út... Khi di dân, người ta vẫn không quên quê cha đất tổ, vì thế danh xưng làng xã được biến thành tên con cái. Nhưng dù với cách thức nào, những bậc cha mẹ luôn muốn tìm cho con mình cái tên ý nghĩa nhất.
Ngày nay, chuyện đặt tên cho con cũng có không ít điều thú vị. Làn gió phương Tây du nhập đã làm cho không ít những cái tên mộc mạc, đáng yêu của lũ trẻ ngày trước như “cái Tí, thằng Tị, con Gòm, con Hến…” được thay bằng “Bi, Bo, Bin…”. Ngay cả chính danh trong giấy khai sinh, nhiều cái tên nửa Tây nửa Ta xuất hiện ngày một phổ biến. Chuyện chữ lót “văn, thị” trong tên con trai, con gái hầu như cũng trôi vào dĩ vãng. Người ta cũng quên dần ý nghĩa tuyệt vời được ông bà xưa gởi gắm vào trong đấy.
Tuy vậy, dẫu có mang danh xưng gì, điều tốt đẹp nhất vẫn là giữ cốt cách bao đời của người Việt. Cái tên, không chỉ thể hiện niềm mong mỏi của cha mẹ mà còn là kết tinh của văn hóa, cội nguồn.
Anh Nguyên
Bình luận