Thành phố Huế nỗ lực giảm thất thoát rác thải nhựa

Thành phố Huế vừa chính thức tuyên bố tham gia chương trình Ðô thị Giảm Nhựa với mục tiêu giảm 30% lượng thất thoát rác nhựa vào năm 2024.

Ðây là một trong những nội dung quan trọng tại hội thảo khởi động Dự án “Huế - Ðô thị Giảm Nhựa ở miền Trung Việt Nam” do UBND TP Huế, và Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên (WWF) tại Việt Nam tổ chức vào ngày 11.11. Hội thảo cũng đã nêu các kết quả đánh giá ban đầu về hệ thống quản lý chất thải rắn nói chung và rác thải nhựa nói riêng; cũng như một số định hướng can thiệp đối với hệ thống quản lý chất thải rắn cho Huế trong tương lai.

Ðầm phá nước lợ lớn nhất Ðông Nam Á bị đe dọa

Thành phố Huế, bao gồm cả phần diện tích mở rộng, có một hệ thống sông tự nhiên và nhân tạo dày đặc cùng đổ vào đầm phá Tam Giang - Cầu Hai. Ðây là hệ đầm phá nước lợ lớn nhất ở khu vực Ðông Nam Á, có giá trị cao về môi trường sinh thái và đa dạng sinh học. Hiện nay khu vực này đã và đang bị ảnh hưởng khá nghiêm trọng bởi các hoạt động xả trực tiếp rác thải trên sông Hương; và những hoạt động xả thải của nhiều khu vực dân cư sinh sống dọc theo hệ thống các sông chảy qua địa bàn thành phố. Dù tỷ lệ thu gom rác thải ở TP Huế rất cao (98%, năm 2020) cùng với những nỗ lực của chính quyền địa phương, các nhóm tình nguyện, công ty Cổ phần Môi trường và Công trình Ðô thị Huế và các bên liên quan, ô nhiễm rác thải nhựa vẫn đang là một vấn đề môi trường nghiêm trọng ở một số lưu vực sông hồ xung quanh Hoàng Thành, các khu chợ ngoài trời, bãi biển công cộng…

Việc thất thoát rác thải nhựa làm tắc nghẽn các dòng sông và đe dọa những hệ sinh thái và môi trường biển, ven biển. Ðiều này có tác động tiêu cực đến các lĩnh vực quan trọng đối với nền kinh tế, bao gồm du lịch, vận tải biển và nuôi trồng thủy sản. Theo kết quả đánh giá ban đầu của các nhóm tư vấn trong khuôn khổ thực hiện dự án (CRET, 2021) về hệ thống quản lý chất thải rắn ở Huế nói chung và rác thải nhựa nói riêng cho thấy, tổng lượng rác thải sinh hoạt phát sinh ở thành phố này khoảng 407,2 tấn/ngày, trong đó rác thải nhựa chiếm hơn 15,4%, chỉ đứng thứ hai sau thành phần rác hữu cơ. Trong đó, khối lượng rác thải nhựa thất thoát vào môi trường ước tính vào khoảng 3,13% so với tổng khối lượng rác thải phát sinh. Việc sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần là nguồn gây ô nhiễm rác thải nhiều nhất, kể cả về số lượng và khối lượng. Ngoài ra, theo kết quả đánh giá ban đầu, hơn 83% số hộ được thăm dò ý kiến ở khu vực đầm phá Tam Giang - Cầu Hai cho rằng rác thải nhựa gây tác hại xấu cho sức khỏe con người. Hơn thế nữa, 59,1% số người được hỏi đồng ý và hoàn toàn đồng ý rằng, rác thải nhựa tác động xấu đến môi trường đất và các loại sinh vật biển.

Ông Lê Viết Tám, WWF Việt Nam và ông Nguyễn Song - PCT UBND TP Huế tại buổi ký cam kết đưa Huế trở thành đô thị giảm nhựa

Mục tiêu không rác nhựa

Ông Nguyễn Song, Phó Chủ tịch UBND TP Huế cho biết: “Huế vinh dự trở thành đô thị thứ 7 của Việt Nam và thứ 32 trên thế giới tham gia vào mạng lưới Sáng kiến các Ðô thị Giảm Nhựa. Chúng tôi tin tưởng việc này sẽ giúp TP Huế huy động thêm nguồn lực triển khai các hoạt động cải thiện hệ thống quản lý chất thải rắn và giảm thiểu rác thải nhựa cũng như có cơ hội được học hỏi, trao đổi kinh nghiệm với các đô thị khác trong và ngoài nước. Qua đó, hình ảnh của Thừa Thiên Huế sẽ được củng cố trong mắt du khách và bạn bè quốc tế, góp phần cải thiện điều kiện sống và làm việc của người dân, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương” .

Dự án “Huế - Ðô thị Giảm Nhựa ở miền Trung Việt Nam” được xây dựng với sự tài trợ của WWF-Na Uy (thông qua WWF-Việt Nam) và tiếp nhận bởi UBND TP Huế nhằm mục tiêu hỗ trợ bảo vệ các dòng sông và hệ sinh thái những vùng đất ngập nước và ven biển không bị ô nhiễm bởi rác thải nhựa, thông qua một loạt các biện pháp can thiệp với sự tham gia của các bên liên quan bao gồm các khối công tư, các tổ chức xã hội dân sự và cộng đồng địa phương. Kết quả được mong đợi là đến năm 2024, Huế trở thành Ðô thị Giảm Nhựa với 70% chất thải rắn được phân loại tại nguồn, thu gom và xử lý, đồng thời rác tái chế từ bãi chôn lấp được đẩy mạnh thu hồi. Các đối tác chính của dự án bao gồm: Phòng Tài nguyên và Môi trường thành phố Huế, Công ty Môi trường và Công trình Ðô thị Huế (HEPCO). Dự án được thực hiện trong 4 năm, từ năm 2021-2024 và được chia làm 2 giai đoạn: Giai đoạn khởi động dự án (2021) và giai đoạn triển khai thực hiện (2022-2024), với mong muốn đưa Huế trở thành một điểm đến không rác nhựa vào năm 2030.

Về phía WWF-Việt Nam, bà Nguyễn Thị Diệu Thúy - Giám đốc Chương trình Giảm Nhựa nhận định: “Mặc dù đã có rất nhiều nỗ lực từ địa phương trong công tác giảm thiểu và quản lý rác thải, nhưng trên thực tế, ô nhiễm rác thải nhựa vẫn là một vấn đề rất được quan tâm, đặc biệt những ảnh hưởng tiềm ẩn đến sinh kế của ngư dân đánh bắt thuỷ sản ven bờ, do việc ô nhiễm này có thể dẫn đến giảm nguồn lợi thủy sản. Do đó cần phải có những can thiệp mạnh mẽ ngay lập tức để ngăn chặn vấn đề này và giảm thiểu các tác động của rác thải nhựa đối với các dòng sông, khu vực đất nước ngập nước ven biển. Chúng tôi hy vọng Huế có thể giải quyết vấn đề này thông qua việc tham gia vào mạng lưới Ðô thị Giảm Nhựa toàn cầu”.

Ðô thị Giảm Nhựa là một chương trình của WWF nhằm kết nối các thành phố và các điểm đến du lịch cùng hành động chống lại ô nhiễm nhựa. Thông qua chương trình, WWF xây dựng năng lực cho các địa phương nhằm đạt được mục tiêu không rác nhựa trong thiên nhiên vào năm 2030. Ðể đạt được mục tiêu đó, chương trình mong muốn tạo ra mạng lưới kết nối 25 đô thị không rác thải nhựa tại Ðông Nam Á vào năm 2025; là bước đệm để đạt được con số 1.000 đô thị không rác thải nhựa trên toàn thế giới vào năm 2030. Song song với hoạt động này, WWF kêu gọi các thành phố ở châu Á đăng ký và chia sẻ những kinh nghiệm hiệu quả nhất của họ tại diễn đàn trực tuyến www.plasticsmartcities.org. Chương trình là khởi đầu cho một chiến dịch dài hạn nhằm giảm nhựa trên thế giới thông qua việc chia sẻ sáng kiến và thử nghiệm các giải pháp tại những thành phố ở tuyến đầu trong cuộc chiến chống ô nhiễm rác nhựa, làm cơ sở để kêu gọi các Chính phủ ban hành thỏa thuận ràng buộc về mặt pháp lý có phạm vi toàn cầu nhằm ngăn chặn nhựa gây ô nhiễm đại dương. Tại Việt Nam đã có 6 thành phố và địa phương cam kết tham gia chương trình Ðô thị Giảm Nhựa gồm: thành phố Phú Quốc và thành phố Rạch Giá (tỉnh Kiên Giang); quận Thanh Khê (thành phố Ðà Nẵng); tỉnh Phú Yên; thành phố Tân An (tỉnh Long An), và huyện A Lưới (tỉnh Thừa Thiên - Huế).

Lan Chi