Mầu nhiệm tình yêu trong Ba Ngôi Thiên Chúa
Công đồng Vatican II, trong Hiến chế Mục vụ “Vui mừng và Hy vọng” đã xác định: “Đối với những ai tin vào tình yêu Thiên Chúa, Người cho họ xác tín rằng con đường tình yêu mở rộng cho tất cả mọi người” (x. số 38) vì Thiên Chúa đã đặt tình yêu vào trong lòng con người như một dấu hiệu đặc biệt của mình. Chúa phán: “Ta hãy làm ra con người theo hình ảnh ta và giống như ta” (St 2,26). Từ “ta” ở đây, ngay từ buổi đầu của công trình tạo thành vũ trụ, đã muốn diễn tả sự hiện diện của Thiên Chúa với các Ngôi vị khác biệt, nhưng lại đồng tâm nhất trí trong mọi hoạt động của mình.
Mầu nhiệm Ba Ngôi có cùng một bản thể Thiên Chúa là một mầu nhiệm độc đáo của riêng Kitô giáo mà không tìm thấy nét tương tự ở bất cứ tôn giáo nào. Đây cũng là mầu nhiệm không phải do con người suy luận hay tưởng tượng ra, như thể văn sĩ Homer viết về 12 vị thần trên đỉnh Olympus vào thế kỷ VI TCN của Hy Lạp. Đây là mầu nhiệm được chính Chúa Giêsu mạc khải cho con người và dặn dò công bố cho mọi người (x. Mt 28,16-20).
Mầu nhiệm này cũng không thể giải thích nhưng lại có thể cảm nghiệm được, nếu ai đã từng yêu và hành động theo tình yêu. Hồi trước, trong các lớp giáo lý, nhiều giáo lý viên khi dạy về một Chúa Ba Ngôi, thường lấy hình ảnh của một tam giác có ba cạnh đều nhau hay một tinh thần có ba tài năng khác biệt nhau như trí hiểu, trí nhớ và ý chí. Tuy nhiên, sự so sánh đó không chính xác.
Có thể diễn tả mầu nhiệm này bằng tình yêu là hình ảnh gần gũi và chính xác hơn cả. Khởi đầu Thiên Chúa chỉ có một mình, nhưng vì bản thể của Ngài là tình yêu, nên đòi phải có đối tượng để yêu. Do không có ai ngoài mình nên Ngài đưa chính mình làm đối tượng: Thiên Chúa yêu chính mình. Khi yêu, Ngài dâng hiến tất cả những gì là của mình cho đối tượng mình yêu, mà tất cả những gì thuộc về Thiên Chúa lại là chính bản thể của Ngài. Tác động yêu thương đó tức khắc phát sinh ra hai ngôi khác biệt: đó là Ngôi Cha là chủ thể yêu và Ngôi Con là đối tượng được yêu. Cả hai ngôi có chung một bản thể Thiên Chúa.
Tác động tiếp theo là Ngôi Con bây giờ là chủ thể yêu. Người yêu lại Chúa Cha như là đối tượng cho tình yêu của mình và Người cũng dâng hiến cho đối tượng đó tất cả những gì mình có. Tất cả những gì Chúa Con có chính là bản thể Thiên Chúa mà Người đã nhận được từ Ngôi Cha. Tác động này tức khắc phát sinh Chúa Thánh Thần là Ngôi Thứ Ba, Ngài có cùng một bản thể với hai ngôi kia, nhưng lại khác biệt với hai ngôi đó vì Ngài là tình yêu nối kết hai ngôi lại với nhau.
Hơn nữa, tình yêu Thiên Chúa không dừng lại hay chỉ luân chuyển giữa ba ngôi với nhau. Tình yêu đó đã tiếp tục chuyển động để chia sẻ cho muôn loài muôn vật những tác động riêng biệt của từng ngôi.
Những đặc tính của tình yêu Ba Ngôi
Có ba đặc tính kỳ diệu trong tình yêu của Ba Ngôi, đó là tình yêu sáng tạo của Chúa Cha, tình yêu cứu độ của Chúa Con và tình yêu thần thánh hóa của Chúa Thánh Thần.
Tình yêu sáng tạo của Chúa Cha
Tình yêu chân thật không bao giờ ích kỷ, đóng kín nơi mình, tự thỏa mãn với mình, nhưng luôn hướng về đối tượng mình yêu để chia sẻ tất cả những gì mình có. Đó là tình yêu của Chúa Cha. Từ tình yêu đó, Chúa Con đã sinh ra. Cũng nhờ tình yêu đó mà muôn loài được tạo thành. Ta thấy muôn loài đều phản ánh tình yêu trong sáng và tốt lành của Cha Trên Trời qua màu sắc của từng bông hoa, cánh bướm, đặc biệt là vẻ đẹp nơi mỗi con người. Chúng biểu lộ đặc tính chân thiện mỹ, hạnh phúc, bình an, niềm vui của tình yêu sáng tạo này.
Vì thế, ta đang được mời gọi nhìn lại tình yêu của mình để xét xem tình yêu đó có thúc đẩy mỗi người chia sẻ những gì mình có cho người khác, nhất là cho những ai nghèo khổ, yếu hèn, bệnh tật? Tình yêu của ta có mang lại niềm vui, hạnh phúc và bình an cho họ không, hay lại khai thác, bóc lột, làm cho họ khốn khổ hơn khi chưa yêu ta? Tình yêu này có mang đặc tính chân thiện mỹ không hay nó giả dối, ác độc, xấu xa?
Tình yêu cứu độ của Chúa Con
Đặc tính cứu độ đã được diễn tả bằng những hành động cụ thể như Đức Giêsu đã làm trong cuộc đời trần thế của Người. Chúng nhắc nhở rằng người tín hữu không được yêu chỉ bằng lời lẽ ngoài môi miệng, nhưng bằng những hành động tích cực thông thường trong đời sống (x. 1Ga 3,18; Hiến chế mục vụ Gaudium et Spes, số 38).
Tình yêu cứu độ của Ngôi Con luôn mời gọi mọi người hy sinh cho đến cùng như Chúa Giêsu đã chết trên thập giá. Từng cá nhân cảm nghiệm được sự hy sinh ấy của vạn vật trong mỗi bữa ăn hằng ngày, của cha mẹ dành mọi sự cho con cái, của người tình dám chết cho người mình yêu, của người chiến sĩ dâng hiến mạng sống cho đất nước. Nếu tình yêu không mang đặc tính cụ thể và hy sinh thì nó cũng không có tính cách cứu độ muôn loài của Chúa Con.
Con đường tình yêu đó được Đức Giêsu thực hiện cho mỗi người khi được mời gọi bước theo Người: “Anh em hãy theo Thầy”, vì Người chính là con đường dẫn đến sự thật giải thoát và sự sống vĩnh hằng (x. Ga 14,6). Người thúc giục ta hôm nay: “Anh em hãy đi và làm cho muôn dân trở thành môn đệ, làm phép rửa cho họ nhân danh Chúa Cha, và Chúa Con và Chúa Thánh Thần, dạy bảo họ tuân giữ mọi điều Thầy đã truyền cho anh em” (Mt 28,19-20).
Tình yêu thần thánh hóa của Chúa Thánh Thần
Thánh hóa có nghĩa là hóa thành thánh như Thiên Chúa là Đấng Thánh, thần hóa có nghĩa là biến thành thần linh như Thiên Chúa. Vì thế, tình yêu thần thánh hóa của Chúa Thánh Thần luôn mời gọi tín hữu tôn trọng, nâng cao đối tượng mình yêu để giúp họ trở thành thần thánh, chứ không phải làm nhục, hạ thấp họ thành vật sở hữu của mình. Rất nhiều lần, do những tham vọng và dục vọng thúc đẩy, nhiều người đã hạ thấp, làm nhục đối tượng mình yêu, thậm chí biến người yêu thành phương tiện giải trí cho tham vọng và dục vọng, hoặc bắt người yêu phải hành động như những con rối.
Chúa Thánh Thần mời gọi từng người phải thay đổi thái độ ấy, để dám chia sẻ tất cả những gì mình có cho đối tượng mình yêu để nâng cao họ lên hơn cả chính mình, như Chúa Giêsu đã quỳ gối xuống rửa chân cho các môn đệ. Người đã hy sinh mạng sống để phục vụ con người và nâng lên thành Thiên Chúa như Người.
*
Hôm nay, mỗi người được mời gọi nhìn lại tình yêu của mình xem có mang những đặc tính sáng tạo, cứu độ và thần thánh hóa của Ba Ngôi không. Khi thể hiện chúng trong cuộc sống hằng ngày, Kitô hữu sẽ giúp tha nhân nhận biết rằng chỉ có Ba Ngôi Thiên Chúa mới có thể biến đổi và thăng hoa đời sống con người và xã hội hiện nay.
Linh mục Antôn Nguyễn Ngọc Sơn
Bình luận