Thành lập năm 1936, hiện sử dụng 216 ngàn nhân viên, công ty Aramark là một nhà cung cấp dịch vụ ăn uống, quần áo, tiện ích,... cho các doanh nghiệp, trường học (phổ thông, cao đẳng, đại học), cơ sở thể dục thể thao, chăm sóc y tế, công nghiệp dược phẩm,... kể cả những nhà tù thuộc các bang và liên bang Mỹ. Khách hàng hải ngoại của công ty có mặt ở hơn 20 quốc gia khác. Năm 2006, Aramark làm chủ SeamlessWeb, cho phép người dùng Internet dễ dàng đặt món ăn từ các nhà hàng trong địa phương của họ.
![]() |
Áo thun của Cheesesteaktees |
Năm ngoái, công ty Aramark đạt tổng doanh thu 14,833 tỷ Mỹ kim (lãi 149 triệu Mỹ kim); tạp chí tài chánh Fortune danh tiếng của Mỹ (ra đời năm 1929) đã xếp công ty này đứng thứ 207 trong danh sách 500 doanh nghiệp lớn mạnh nhất của năm 2015. Trụ sở trung ương của Aramark đặt tại Tháp Aramark, tọa lạc ở thành phố Philadelphia, bang Pennsylvania, là nơi đang ráo riết chuẩn bị đón tiếp Đức Giáo hoàng Phanxicô vào ngày 26 và 27 tháng 9 này.
Người ta dự đoán ít nhất cũng sẽ có ba triệu người đến thành phố Philadelphia, vừa để tham dự Đại hội Gia Đình Thế giới lần thứ tám, vừa để mừng đón Đức Giáo hoàng. Sự kiện này dĩ nhiên không thể nào lọt ra ngoài tầm ngắm của Aramark, thế nên đại gia này đã được chọn làm nhà cung cấp hàng hóa chánh thức cho Đại hội nói trên.
|
Bánh mì sandwich nướng với hình Đức Giáo hoàng |
Chiếm lĩnh thị trường theo phong cách của một đại gia, đó là chuyện của Aramark. Nhưng những doanh nghiệp vừa và nhỏ, các nhà hàng, tiệm tạp hóa, thậm chí một người dân bình thường ở Philadelphia nếu có máu kinh doanh, biết chụp đúng thời cơ thì họ đâu có thể đứng qua một bên để giương mắt nhìn Aramark một mình một chợ quơ tay hốt bạc. Thật vậy, thí dụ tiêu biểu là trường hợp của Frank Sciarra.
Hôm đó, Sciarra đang ngồi trong tiệm hớt tóc thì một khách hàng khoe tấm ảnh “tự sướng” (selfie) khi đứng bên cạnh Đức Giáo hoàng cắt bằng giấy bìa cứng và có kích thước bằng người thật. Một tia chớp liền xẹt qua đầu Sciarra, anh tự nhủ: “Cơ hội ngàn năm một thuở!”
Lập tức, anh mua ngay tên miền “popefranciscomestophilly.com” và một số hình chụp Đức Giáo hoàng Phanxicô. Bỏ ra năm ngàn Mỹ kim làm vốn, Sciarra đặt in ba ngàn áo thun với những dòng chữ gây ấn tượng, chẳng hạn: “Best Pope Ever / Giáo hoàng tốt nhất xưa nay”... Sau đó, Sciarra thuê năm nhân viên bán hàng cho anh và tuyển thêm mười bảy người nữa đi bán rong trên đường phố. Anh hy vọng sẽ đạt được “một vốn bốn lời”.
![]() |
Hình Đức Giáo hoàng trong một nhà hàng Ý ở Philadenphia |
Dĩ nhiên, Sciarra đang bị cạnh tranh dữ đội! Cheesesteaktees là một cửa hàng bán y phục đặt tại số 506 đường South, thành phố Philadelphia cũng tung ra nhiều mẫu áo thun với chủ đề “phát cuồng vì Giáo hoàng / Popemania”.
Người ta lại có sáng kiến làm hai tấm kim loại mỏng với kích thước vừa vặn miếng bánh mì xăng-uých vuông vắn thông dụng trong các bữa ăn gia đình. Tấm thứ nhất có gương mặt Đức Giáo hoàng tươi cười; tấm thứ hai là khẩu hiệu “Spread for Love / Hãy phết bơ lên bánh để yêu thương.” Chỉ việc kẹp hai tấm kim loại này vào hai bên miếng bánh mì rồi bỏ vào lò nướng mini chuyên dụng; trong vài phút ngắn ngủi, khi miếng bánh được nướng xong và bị nẩy bật lên, một mặt bánh bị cháy sém cho thấy gương mặt Đức Giáo hoàng tươi cười; mặt kia là khẩu hiệu Spread for Love. Lò nướng này đã sớm được tung ra thị trường, và người bán hàng nghịch ngợm lớn tiếng rao vui: “Mại vô! Hãy nướng Đức Giáo hoàng! / Toast the Pope”.
![]() |
Bánh kem và Phó-mát Phanxicô |
Ban tổ chức Đại hội Gia đình Thế giới cũng tung ra thị trường nhiều sản phẩm bắt mắt. Thử kể ra vài mặt hàng ăn khách (đã giảm giá 25%):
(a) Bích chương chánh thức chào đón Đức Giáo hoàng, giá 9 Mỹ kim.
(b) Áo thun giá 14,25 Mỹ kim, trên đó in dòng chữ “Tôi Yêu Giáo hoàng Phanxicô / I love Pope Francis”. Nhưng thay vì chữ Yêu (Love) hay hình trái tim màu hồng, người ta in hình chiếc mũ tế (mitre) màu đỏ thắm.
(c) Ca sành sứ (mug) giá 15 Mỹ kim một cái, trên đó in câu nói của Đức Phanxicô: “Nếu tiền bạc và các thứ vật chất trở thành trung tâm cuộc sống chúng ta, thì chúng nó tóm lấy chúng ta và biến chúng ta thành những tên nô lệ. / If money and material things become the center of our lives, they seize us and make us slaves”.
(d) Đức Giáo hoàng cắt bằng giấy bìa cứng và có kích thước bằng người thật, giá 120 Mỹ kim. Nếu mua loại nhỏ, có thể đặt trên mặt bàn, thì giá chỉ 15 Mỹ kim. Một nhà hàng Ý ở Philadelphia đã mua một hình Đức Giáo hoàng lớn bằng người thật để thực khách có thể chụp ảnh kỷ niệm.
Người tiêu dùng tại thành phố Philadelphia hiện nay đang chứng kiến hàng ngày hàng giờ các cửa hàng tràn ngập sản phẩm mang hình ảnh Đức Giáo hoàng Phanxicô: Nón kết, cốc tách, dĩa chén... in hình Phanxicô; bánh kem Phanxicô; phó-mát Phanxicô...
Tuy nhiên, sử dụng hình ảnh Đức Giáo hoàng như vậy không hoàn toàn đơn giản. Là luật sư chuyên về quyền sở hữu trí tuệ, và đang làm việc cho công ty luật Ballard Spahr với trụ sở trung ương tại Philadelphia, bà Lynn Rzonca lưu ý những người đang kinh doanh có sử dụng hình ảnh Đức Giáo hoàng rằng hãy nhớ tới tác quyền (copyright) của các nhà nhiếp ảnh. Ngoài ra, theo bà Rzonca, ở bang Pennsylvania còn có điều khoản bảo vệ hình ảnh các nhân vật nổi tiếng khỏi bị thương mại hóa. Bà cũng nhắc nhở rằng năm 2009, Vatican đã ra một tuyên bố giữ độc quyền đối với tên tuổi, tước vị, và hình ảnh các Giáo hoàng. Nhắc nhở thì nhắc nhở, nhưng bà luật sư nói thêm rằng trong thực tế chưa thấy có biện pháp chế tài nào được đưa ra.
Cảnh sát ở thành phố Philadelphia lại bận tâm chuyện khác. Họ theo dõi chặt chẽ việc sử dụng hình ảnh Đức Phanxicô trên các sản phẩm với mục đích đảm bảo rằng sẽ không có bất kỳ hành vi nào xúc phạm đến vị Giáo hoàng đang được cả người Công giáo và không Công giáo trên hoàn vũ bày tỏ lòng yêu mến nồng nhiệt.
Huệ Khải
Bình luận