Đang “nóng” lại những tranh luận quanh chuyện chọn quốc hoa, dù chiếm ưu thế song hoa sen không phải là gợi ý duy nhất. Trước đây, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch đã từng tổ chức thăm dò dư luận xã hội ở cả ba miền và kết quả cho thấy, tại Hà Nội, trong 20.000 ý kiến công chúng có 62% chọn hoa sen làm quốc hoa, 16% chọn hoa đào, 5% chọn hoa ban và 2% chọn hoa tre. Tại Đà Nẵng, với 10.000 người được hỏi, có 97% chọn hoa sen hồng, số còn lại chọn hoa mai, sen vàng và các loại hoa khác. Tại TPHCM, trong 40.000 ý kiến có 71% chọn sen hồng. Như vậy phương án hoa sen trở thành quốc hoa áp đảo so với các phương án khác. Tuy nhiên đến nay, chưa có một quyết định chính thức nào công bố lựa chọn hoa sen làm quốc hoa.
Vẻ đẹp loài hoa biểu tượng của đất nước là đề tài xứng đáng bàn thảo nghiêm túc, sâu rộng và việc ấy đã diễn ra. Cho dù hoa sen từ lâu cơ hồ được mặc định là quốc hoa khi đường hoàng lộng lẫy trên thân các máy bay của Hàng không quốc gia Việt Nam, nhưng nhiều vẻ đẹp khác cũng được đề xuất với biện luận không kém cạnh: bằng lăng bình dị, hoa súng của các miền quê, bông lúa gắn với lịch sử nền văn minh lúa nước và từ lâu có trên quốc huy xứ ở mình, phong lan quý phái…
Biện giải như thế nào thì không ai có thể chê rằng sen không đẹp, hay kém đẹp. Ưu thế của hoa sen đã thấy từ xa xưa khi chưa có khái niệm về “quốc hoa”, loài hoa này đã được chọn theo cách riêng, đi vào ca dao tục ngữ, hội họa, các tiết tấu nghệ thuật khác trên trang phục. Nhà giáo hưu trí Lê Văn Thương ở Phú Nhuận - TPHCM cảm nhận: “Sen đẹp ở mức ăn sâu vào văn hóa dân tộc, nói đến sen là nói đến vẻ đẹp Việt như sự đương nhiên, biết bao thế hệ học trò đã thuộc lòng câu ca dao ‘Trong đầm gì đẹp bằng sen, lá xanh hoa trắng lại chen nhụy vàng, nhụy vàng hoa trắng lá xanh, gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn’…”. Nội dung mang giá trị đạo lý này của sen thường được dẫn chứng ở biết bao bài viết, thuyết trình, trong sách vở và ngoài đời thường để nhắc nhở, răn dạy về lẽ sống. Với nhiều người, sen là lựa chọn quốc hoa không có gì phải tranh cãi…
Sen có phổ phân bố không chỉ ở Việt Nam, có lý lẽ cho rằng đã có quốc gia chọn sen là quốc hoa, nhưng có lẽ điều đó không phải cấm kỵ, hạn chế quyền chọn quốc hoa của xứ mình? Sen gắn bó với người Việt, văn hóa Việt sâu sắc là căn cứ chính để lựa chọn quốc hoa thuận tâm lý số đông, thuận phông thẩm mỹ của lịch sử.
Sen có ở ba miền, những ao sen nho nhỏ ở miền Tây, hồ sen cổ kính ở Huế trong cấm thành xưa cũ, và các đầm sen đẹp mê hồn ở các cánh đồng Bắc bộ. Sen có cơ man nhiều trong biết bao bể nhân tạo bằng nhựa hay sành sứ, xi măng ở những mái nhà hay công trình lớn nhỏ, làm sao có vẻ đẹp nào vừa lung linh ở đỉnh cao lại vừa phổ biến đến vậy?
Người ta thường nói vẻ đẹp khó phân tích chi li, càng khó khăn nếu xếp thứ tự nhất nhì ba… cho các loài hoa đẹp bởi nét riêng man mác từ hình dạng đến sắc màu, nhưng sen vượt lên với gu thẩm mỹ của người Việt mình bởi vẻ đẹp không thuần mỹ học, mà ăn sâu vào đạo lý dân tộc?
Cuộc tranh luận sôi nổi về quốc hoa càng làm nổi bật nét đẹp của một loài hoa…
NGUYỄN THÀNH CÔNG
Bình luận