Với nhiều người, nhất là dân làm báo, thích đọc báo, hình ảnh sạp báo nho nhỏ hay quầy văn phòng phẩm có bán báo rất đỗi thân thương dù ở đô thị lớn, tỉnh lẻ hay chợ huyện, thị trấn… Hàng trí thức, sáng sáng cùng cữ cà phê nóng, đến sạp mua tờ nhật báo hay tạp chí có khi thành lệ. Dù có nhiều lựa chọn đến với tờ báo như đặt qua bưu điện chẳng hạn, nhưng đến sạp mua báo vốn có nét thân quen riêng.
Đất Sài Gòn, trung tâm hình thành báo chí sớm nhất Đông Dương, chốn tập trung các tòa soạn hàng đầu, nhà in báo, cũng chính nơi có nhiều sạp báo tồn tại lâu đời ở khắp quận huyện, nội hay ngoại thành. Các sạp báo nho nhỏ nép ở phố, trước cổng trường đại học, hay bên lề đường… dễ nhận ra bởi phong cách quen thuộc từ tấm biển có logo tờ báo lớn, các loại báo treo hay bày ngăn nắp trên kệ. Người viết khó quên thời điểm trước Tết, ghé sạp báo nhỏ xíu ở góc đường không xa cầu Thị Nghè II, chủ sạp là một phụ nữ người Hoa, thân thiện mở quầy rất sớm để bán báo mới ra lò cho dân chạy thể dục, hay người ở các quán cà phê. Trước đây, các sạp báo tương tự như vậy không thể đếm xuể ở Sài Gòn, hiện nay đã giảm đi đáng kể trước làn sóng báo mạng và sự lên ngôi của công nghệ. Ở một số tỉnh thành, dù vẫn còn những sạp báo, nhưng quy mô cũng bị thu nhỏ lại, như ở Bạc Liêu tồn tại sạp báo lâu năm trước tòa nhà cổ kính vốn từng làm cơ sở Đại học tại chức, cạnh quán cà phê của một giảng viên. Kết hợp bán sách, sạp sách báo được nhiều người địa phương biết đến. Cà Mau có sạp báo bên trái chân cầu Quây, hay vào sâu hơn đến chỗ đèn xanh đèn đỏ cạnh cơ sở điện lực; gần chợ Tắc Vân có sạp báo Ngọc Nữ duy trì lâu năm phục vụ bà con.
Ngày nay, cuộc cách mạng công nghệ đã phủ thông tin mạng, sách báo điện tử lên ngôi. Báo chí và sách in căng mình chịu đựng, các sạp báo nhỏ cũng không ở bên ngoài sóng gió ấy. Không ít quầy báo hẩm hiu, và cả những sạp báo dẹp tiệm khi bị đẩy vào tình trạng bất khả kháng do ế ẩm. Tuy vậy, những khách hàng quen vẫn kiên trì với niềm vui cũ, đều đặn đến sạp mua không chỉ thông tin mà cả bằng tấm lòng ủng hộ. Thầy giáo Hoàng Xuân Lâm, 42 tuổi, ở quận 10, TPHCM cho hay, vẫn mua báo in ở sạp như bao nhiêu năm qua… Ông Phan Văn Bình, 65 tuổi, một người hưu trí ở Bình Thạnh, vẫn giữ thói quen sáng sớm tà tà qua quán cà phê “họp bạn”, ghé sạp báo quen mua một tờ về nhâm nhi tin tức bài vở. Ông giãi bày: “Mình không theo dõi mạng thường xuyên như phần đông người trẻ nên vẫn chọn kênh báo in để đọc…”. Một chị tuổi trung niên ở Gò Vấp nói, trên đường chạy thể dục buổi sáng về, vẫn ghé mua một, hai tờ báo giấy như thú vui của cuộc sống, một nếp văn hóa.
Các xe thư báo vẫn đóng vai chú ong cần cù nối Sài Gòn với các tỉnh, ở mỗi chỗ dừng “thả” xuống kiện báo theo nhu cầu, hãy còn thơm mùi mực in. Tòa soạn báo dù có thể không có lời như xưa, thậm chí có đơn vị lỗ vốn khi phát hành báo in nhưng vẫn kiên cường duy trì nghề, để vẫn có những tờ báo hằng ngày, hằng tuần đến tay các độc giả trung thành với báo in.
Thương những sạp báo nhỏ và những tờ báo giấy ở thời không còn thịnh nữa!
CÔNG NGUYÊN
Bình luận